‘Wordt wakker!’, werd van de week op LinkedIn geroepen tegen de bewindslieden op het ministerie van VWS. Het stond bij een post over de heersende griepepidemie en hoe die de gezondheidszorg onder druk zet. Maar het was niet de griepepidemie, het was het personeelstekort, stupid! Zonder het alomtegenwoordige personeelstekort zou de zorg een eenvoudige griepepidemie met een hand op de rug aankunnen.

Zorg als aantrekkelijk alternatief

De personeelstekorten in de zorg zijn nijpend en zullen dat nog wel even blijven, maar op de kortere termijn kan er zomaar wat lucht komen. Niet door ingrijpen door de beleidsmakers op VWS, maar door economische recessie. Het is misschien sinister om daar naar uit te kijken, maar de zorg gaat stoppen met denken in crises en meer denken in kansen. Begin dit jaar komt er een recessie, voorspellen de economen, en zal de werkloosheid beginnen te stijgen. Dan blijkt de zorg opeens een aantrekkelijk alternatief met een degelijke baangarantie. Zorginstellingen kunnen zich gaan opmaken voor de aanmeldingen voor zij-instroomtrajecten.

Bureaucratie

Beleidsmakers moeten ook niet te veel gaan doen, want er is al genoeg bureaucratie in de zorg en die zal ook komend jaar onverminderd groot blijven. Van de oproep van de RVS in 2019 om toezicht te houden op basis van vertrouwen, komt in de praktijk helemaal niets terecht. Partijen als de NZa, zorgverzekeraars en de IGJ leven van het maken en handhaven van regels. Ook de beroepsgroepen doen zelf een duit in het zakje met hun kwaliteitsregistraties. Misschien tijd voor een hernieuwd initiatief als ‘Ontregel de zorg’, waarbij het perspectief van zorgprofessionals leidend is?

Ggz en IZA

De beleidsmakers hoeven niet bang te zijn dat ze komend jaar helemaal niks te doen zullen hebben. Er liggen nog genoeg crises.. uh kansen in het verschiet. De groots gepresenteerde oplossing voor alles, het Integraal Zorgakkoord, is door de meeste volksstammen in de zorg omarmd en ondertekend. In de uitvoering doemen echter de beren op de weg alweer op. In de ggz wil het niet vlotten met de IZA-afspraken. De stemming is verzuurd door de problemen rond de invoering van het zorgprestatiemodel. Ondanks de beloftes van een budgetneutrale overgang, leidt de invoering van de nieuwe ggz-bekostiging tot miljoenenverliezen voor de grote ggz-aanbieders. De ggz zal in het voorjaar ternauwernood een audit-alert weten af te wenden. Maar het vertrouwen van ggz-aanbieders in VWS, de NZa en zorgverzekeraars zal zo’n knauw krijgen dat het met de aanpak van de wachtlijsten niet wil vlotten. Die blijven onverminderd lang.

Wijkverpleging

De partijen in de wijkverpleging deden goede zaken met het IZA. Om ze tot tekenen over te halen werden afspraken gemaakt over extra geld voor de sector. Maar de wijkverpleging is ook al zo’n acht jaar op weg naar een nieuwe bekostiging. De NZa wil in 2023 een nieuwe poging doen om die te baseren op cliëntprofielen. De invoering daarvan zal op grote weerstand stuiten op de werkvloer vanwege de grote administratieve lasten. Dat leidt tot zo veel onvrede onder wijkverpleegkundigen dat een leegloop dreigt. Voor de aanbieders is de nieuwe bekostiging een administratief drama, zoals in de ggz. Het plan gaat waarschijnlijk weer in de ijskast en het integrale uurtarief blijft.

Duurzaamheid

De inkt van de Green Deal Zorg 3.0 is nog maar net droog, maar de eerste ontwijkende bewegingen zijn ook al waargenomen. Het stijgende zeeniveau is nog niet zo bedreigend als stijgende personeelskosten en dure medicijnen. De groene beweging is in gang, maar dan wel een slakkengang.

SEH’s dicht

Gaan er dan ook dingen wel veranderen? Zeker. Minister Ernst Kuipers van VWS hakt nog in januari een knoop door over de concentratie van de kinderhartchirurgie. Ook op de andere concentratie-dossiers in de medische zorg wil hij vooruitgang boeken: de complexe oncologische zorg en vaatchirurgie. In de acute zorg gaan diverse SEH’s in de nachtelijke uren dicht. Misschien sluiten sommige SEH’s van kleine ziekenhuizen wel helemaal hun deuren. Ook voor de elf traumacentra komt er een plan om die te concentreren in vijf umc’s.

Jeudzorg

De eigen bijdrage in de zorg is tot slot terug van (nooit) weggeweest. Mensen gaan weer naar draagkracht betalen voor luxe items als hulp in de huishouding en er komt een eigen bijdrage voor hulp bij onhandelbaar nageslacht. De kosten van deze zorg zullen de gemeenten ietsje minder als een molensteen om hun nek hangen. En de jeugdzorg kan eindelijk een keer toekomen aan de nodige verbetering van de kwaliteit van zorg.

Tot zover de glazen bol van de redactie van Skipr en Zorgvisie. Wij wensen u een gezond 2023 toe.