Het was alsof ik naar een thriller keek, toen ik de stelende zorgmedewerkster van mijn opa door het beeld zag lopen. Het was ’s avonds laat, mijn opa sliep in de kamer ernaast. In het vage lichtschijnsel liep ze recht op haar doel af: de portemonnee in opa’s tas. Ze keek kort op toen mijn opa in zijn slaap hoestte, daarna liep ze snel uit beeld. Haar actie duurde minder dan een minuut.

Ik begrijp dat zorgbestuurders niet blij worden van familieleden die detective’je gaan spelen in de zorginstelling. Toch was het plaatsen van de verborgen camera een weloverwogen besluit, want helaas gaan niet alle zorginstellingen adequaat om met diefstal van cliënten. De ene instelling huurt een beveiligingsbedrijf in, de ander stuurt familie met een kluitje in het riet. We wilden hierin geen risico nemen, dus namen we het heft in eigen hand. Met succes: uiteindelijk is de zorgmedewerkster dankzij de camerabeelden veroordeeld tot een taakstraf en moet zij verplicht in therapie. Ook werd zij op staande voet ontslagen door de zorginstelling van mijn opa.

Opa zou zijn geld niet terugzien, maar dat was niet onze grootste zorg. Zorgmedewerkers zijn schaars en worden overal met open armen ontvangen. Wat als deze dame bij een andere zorginstelling ongestoord verder kon jatten? Deze vrees werd nog reëler toen we tijdens de rechtszaak hoorden dat zij inmiddels een baan in de thuiszorg had gevonden: wéér werken bij kwetsbare mensen, met nóg minder toezicht. Tot onze verbijstering bleek tijdens deze zitting ook dat mevrouw al eerder veroordeeld was voor diefstal in de zorg.

Bij het Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn kunnen zorgorganisaties medewerkers melden die grensoverschrijdend gedrag vertonen, zoals diefstal. Deze ‘zwarte lijst’ heeft een waarschuwend karakter voor andere zorginstellingen: je weet beter wat je binnenhaalt, als je de lijst checkt. Was de zorgorganisatie van mijn opa aangesloten bij het Waarschuwingsregister? Nee. Gaan ze dat na deze brutale diefstal wél doen? Nee (?!). Hun reden: het is te veel papierwerk en er zijn zo weinig instellingen aangesloten, dat het geen nut heeft om je aan te sluiten. Een verbijsterende boodschap.

Het is schokkend om te zien dat zorgbestuurders elkaar afwachtend aanstaren, in plaats van dat ze actief dieven bestrijden. Ja, er zijn in de zorg veel administratieve lasten en lijstjes. Maar een lijst criminelen heeft mijns inziens wél prioriteit. Want het heeft een enorme impact op cliënten en familieleden, maar ook op verzorgenden en de werksfeer. En is het nu niet juist de bedoeling om de werksfeer zo goed mogelijk te houden, zodat zorgmedewerkers met plezier en vol vertrouwen in hun collega’s hun werk kunnen doen?

Dieven heb je overal, ook in de zorg. Júist in de zorg wellicht, omdat het makkelijk jatten is van een kwetsbare oudere. Het is geen schande als er gejat wordt in je instelling, het is wél een schande als je hier niet adequaat mee omgaat. Altijd vragen om een Verklaring Omtrent het Gedrag, referenties checken van nieuwe medewerkers, en je aansluiten bij het Waarschuwingsregister is een must als je dieven buiten de deur wilt houden. Zodat je het probleem niet over de schutting gooit naar een collega-organisatie. En het scheelt familieleden meteen de aanschaf van een verborgen camera.