Actiz, de Nederlandse ggz, NFU, NVZ, VGN en Zorgthuisnl (Brancheorganisaties Zorg, BoZ) hebben samen met adviesbureau Deloitte het Fiscaal Kompas geschreven. BoZ stelt in dit document dat de wet Wkkgz (Kwaliteit, klachten en geschillen zorg) veel mogelijkheden biedt om als zzp’er te werken in een zorginstelling, zonder dat de fiscus hem kan kwalificeren als werknemer.

“Volgens deze wet heeft de zorgprofessional een veel grotere mate van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de verleende zorg dan een werknemer”, staat in het Fiscaal Kompas. Bovendien ligt die verantwoordelijkheid niet exclusief bij de werkgever/opdrachtgever, want een zorgprofessional dient zich vooral te houden aan professionele protocollen, richtlijnen, gedragsregels, wetten en (tucht)rechtspraak.

Dit is het document Fiscaal Kompas ZZP Zorg 1 juli 2024

Lees ook Randstad-directeur: ‘Overheidsplannen treffen 80 à 95 procent van zzp’ers’

Zelfstandig functioneren

Het is volgens het Fiscaal Kompas belangrijk om in een overeenkomst tussen zorgorganisatie en zzp’er uitgebreid alle ‘contra-indicaties’ te beschrijven die wijzen op een zelfstandig functioneren van de zorgprofessional. Zoals: de tijdelijkheid van het werk, dat het werk verschilt van dat van andere werknemers (dus niet verwijzen naar een cao of functie), geen aanwijzingen geven over de manier van uitvoering van het werk, zzp’ers niet verhinderen voor andere opdrachtgevers te werken en niet laten meedoen met andere bedrijfsactiviteiten.

Contra-indicaties vastleggen

Het Fiscaal Kompas adviseert met klem zorgorganisaties en zzp’ers al deze contra-indicaties vast te leggen in een ‘overeenkomst van opdracht’. Een sterke contra-indicatie is een veel hogere vergoeding voor de zzp’er, omdat hij zelf bepaalde kosten betaalt, zoals voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioenopbouw en scholing. Slim is het advies dat zzp’ers met een aansprakelijkheidsverzekering kunnen aantonen dat hij – niet de instelling – verantwoordelijk is. Het document geeft uitgebreide conceptvoorbeelden van zowel een raamovereenkomst als een opdrachtovereenkomst.

Andere mogelijkheden zijn volgens BoZ zzp’ers inhuren via een uitzend- of tussenkomstbureau. Dus niet met een bemiddelingsbureau. Een bemiddelaar treedt na de bemiddeling terug, een tussenkomstbureau niet: dat bureau staat voor de duur van de opdracht in een contractuele relatie tot de opdrachtgever en heeft verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en de voortgang van de werkzaamheden.

Naheffing voorkomen

Tip van het Fiscaal Kompas om het risico op naheffing  van de fiscus te voorkomen, is een deel van de vergoeding aan de zzp’er over te maken naar een g-rekening. Dat is een geblokkeerde bankrekening die is gekoppeld aan een of meer loonheffing- of omzetbelastingnummers. Plus: “Het is bij bemiddeling essentieel dat de factuur door of namens de zorgprofessional aan de zorgorganisatie wordt gestuurd.”

Bij het rechtstreeks of via bemiddeling inhuren van zorgprofessionals gaat het in de praktijk nagenoeg uitsluitend om de fictieve dienstbetrekking op basis van de zogenoemde ‘gelijkgesteldenregeling voor de loonheffingen’. “Deze fictieve dienstbetrekking kan echter op een eenvoudige wijze worden uitgesloten door deze fictie in de overeenkomst van opdracht niet van toepassing te verklaren”, schrijft het Fiscaal Kompas.

Afspraken maken

Om het aanpassen van het inhuurbeleid succesvol door te voeren binnen de zorgorganisatie doet het Fiscaal Kader de aanbeveling om intern het beleid en proces bekend te maken, door systemen aan te passen, afspraken te maken met alle betrokken verantwoordelijken en eventueel het beleid af te stemmen met de Belastingdienst.

Stappenplan

Tot slot is in het Fiscaal Kompas een helder en overzichtelijk ‘Stappenplan inhuur zorgprofessionals’ opgenomen. Dat is gericht op het in kaart brengen van de huidige situatie van de inhuur van zorgprofessionals en moedigt de zorgorganisaties aan om “bewust beleid te voeren op de inzet van zzp’ers. Het Stappenplan helpt om richting de Belastingdienst aan te tonen dat de zorgorganisatie fiscaal in control is voor de loonheffingen op dit onderwerp.”

Handhaving fiscus en VBAR

Het Fiscaal Kompas preludeert op de komende handhaving van de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid. Per 1 januari volgend jaar gaat de fiscus daarop controleren. Op de achtergrond speelt een belangrijke wetswijziging Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) mee. Dat voorstel van het vorige kabinet gaat vermoedelijk in op 1-1-2026, maar dat is wel afhankelijk van het advies van de Raad van State later dit jaar.