De wachtlijsten in de ggz zijn een veelkoppig monster. Een van die koppen is het personeelstekort in de sector. Maar is er eigenlijk wel een personeelstekort? Of werken de ggz-professionals niet op de juiste plekken aan de juiste zorgvragen? Gezondheidseconoom Xander Koolman legt uit waarom het aantal zelfstandige psychiaters de wachtlijstproblematiek in de ggz vergroot.
Er is geen personeelstekort in de
Het is al vaker aangehaald. Vrijgevestigde psychiaters behandelen echt niet alleen de lichtere patiënten. Eerder omgekeerd zou ik zeggen. In de GGZ spreek je misschien 1x in de 6 maanden een psychiater, een vrijgevestigde kan je elke 1 of 2 weken spreken.
Frits Oostervink (oostervinkf@)gmail.com)
Na invoering van de marktwerking in de zorg is er veel macht naar de zorgverzekeraars gegaan. De verzakelijking van de zorg vereiste ook een ander type manager; zonder een zorg- of hulpverlenersachtergrond kon er met succes gesolliciteerd worden. Toenemend zijn de doelen in de agenda’s van managers afgedreven van die van de hulpverleners. Terwijl deze nog steeds patiënten willen helpen, werden managers geacht zich meer in dienst te stellen van bestuurders, en uitvoerders te worden van externe opdrachtgevers als overheid, zorgverzekeraar en inspectie.
Bezuinigingen en reorganisaties werden en worden van bovenaf doorgevoerd ten koste van de kwaliteit van de zorg en ondanks bezwaren en protesten van de werkvloer. Ervaren medewerkers moe(s)ten dit met lede ogen aanzien, en beslissen om dit te accepteren, er tegen te vechten of te vertrekken. En het laatste is de laatste twintig jaar gebeurd.
Psychiaters voelen zich in de instellingen gemarginaliseerd, vinden dat ze te weinig inspraak hebben en onvoldoende administratieve ondersteuning krijgen, ze gaan gebukt onder het tijdschrijven en de productie-eisen en 30% overweegt te vertrekken. (zie de onderzoeken van de NVvP in 2019 en van De Jonge Psychiater in 2020).
Geachte bestuurders, ik zou zeggen doe eerst hier iets aan en u zult zien dat psychiaters (en ander personeel) terugkeren naar de instellingen, want menigeen wil best terug naar het teamwerk, het gezamenlijk brainstormen over complexe problematiek bij een patiënt. En ANW-diensten met een gepaste vergoeding horen daar gewoon bij. De politiek heeft deze situatie (janboel) zelf veroorzaakt. En nu wordt naar allerlei lapmiddelen gezocht terwijl er niet gekeken wordt naar de oorzaak van het probleem. Terug naar de oorsprong, zou ik zeggen. Zet de spade eens aan de wortel!
Vele psychiaters, psychologen en artsen houden van zelfstandigheid, net als andere vaak ondernemende mensen. Dat is lastig te realiseren in loondienst bij een enorm zorg of psychiatrisch centrum…
Dit verhaal is ook toepasbaar op allerlei andere specialismen, huisartsen, verpleegkundigen, operatieassistenten, anesthesiemedewerkers, et cetera. De zorgprofessional kiest voor zelfstandigheid als gevolg van ‘loss of control’ over het werkende leven. De ziekenhuizen en andere grote instellingen worden bedrijfskundig/bedrijfsmatig gerund en werknemers van alle lagen voelen dat ze niet ze zorg geven die ze graag zouden willen en management luistert niet of onvoldoende naar hun ideeën. Gedesillusioneerd kiezen ze ervoor weer in ‘çontrol’ te raken door zelfstandigheid. Allerlei wet-aanpassingen of –wijzigingen zal ervoor zorgen dat een substantieel deel van deze groep de zorg zal verlaten, sterker nog, het gebeurt al jaren. Het zorghuis is al jaren niet onderhouden en herstellen van een verwaarloosd huis loopt in de papieren. Geld voor reparatie is er niet, dus een bouwval ligt op de loer. Dit zullen we de komende jaren gaan zien in de zorg in de volle breedte. De dupe is de patiënt, al jaren zie je mensen vastlopen in het leven en ook binnen hun zorgvraag. Heel langzaam wordt een sociale maatschappij veranderd in een keiharde maatschappij.
Wachtlijsten nemen al jaren niet toe. Er is dus genoeg aanbod om iedereen die zorg nodig heeft te helpen. Wachtlijsten zijn een artefact van de organisatie van de GGZ. Niet-gecontracteerde krijgen meestal slechts 50 a 60 % uitbetaald van het Nza tarieven en dus zijn goedkoper dan de gecontracteerde zorg. De wachtlijstproblematiek verdwijnt als je het aanleggen van wachtlijsten verbiedt. De GGZ moet gereset worden zoals hieronder wordt uitgelegd.
https://www.zorgvisie.nl/blog/verbied-wachtlijsten-in-de-ggz/
Helaas is het juridisch niet mogelijk om het aanhouden van wachtlijsten te verbieden .
https://www.zorgvisie.nl/blog/verbod-op-wachtlijsten-in-de-ggz-juridisch-onhaalbaar/
Deze oplossingsrichting kan alleen op vrijwillige basis uitgevoerd worden. Als alle neuzen dezelfde kant op staan is het probleem per 1-10-22 verdwenen.
Helaas begrijpt dhr. Koolman weinig van de praktijk van alledag in het veld als gezondheidseconoom. Zorgverzekeraars gedragen zich al jaren als een veelkoppig monster, zich niks aantrekkend van hun rechten en plichten en met een enorme lobby in de politiek (veel politici vinden hun volgende baan bij zorgverzekeraars). Het is toeslagenaffaire nummer 2: zorgverzekeraars worden keer op keer terecht gewezen (middels jurisprudentie) bij het lastig vallen van vrije artsenkeuze, maar gaan gewoon door. Iedereen kan toch snappen dat als je het geld bewaakt, dat je dan ook niet de zogenaamde kwaliteit kan bewaken? Feit is dus dat kwaliteit al vele jaren het onderspit delft bij zorgverzekeraars en dat er enkel geduwd wordt op geld. Selecteren op kwaliteit: zorgverzekeraars zouden niet weten hoe ze dat moesten doen. Niet gecontracteerd en kosten effectiever; toch doodslaan, want anders wordt ons macro budget overschreden. Laten mensen welke niet in de zorg zelf werken als zorgprofessional samen met patiënten zich aub buiten dit soort theoretische discussies houden … Zorgverzekeraars zorgen voor een grote uitstroom van zorgprofessionals door hun onrechtmatige machtsmisbruik (financieel, administratief, zorginhoudelijk). Daar ligt het probleem. Niet gecontracteerden zijn vaak onvrijwillig niet gecontracteerd: ze worden gewoon buitengesloten. Vaak ten faveure van oude vrienden welke helemaal niet kosten effectief werken.