Als de ziekenhuizen blijven voortgroeien als ze nu doen, zullen ze bij de aanhoudend krappe arbeidsmarkt een veel te grote druk op de arbeidsmarkt gaan leggen. Dat betoogt bijzonder hoogleraar productiviteit van de publieke sector en directeur van IPSE Studies, Jos Blank.
Volgens directeur Jos Blank van IPSE
Beste Trudy,
Hartelijk dank voor je reactie bij het stukje van Pierre. Graag wil ik je vraag beantwoorden. Voor alle duidelijkheid: ik ben geen diehard zorgeconoom, evenmin heb ik enige bemoeienis met de zorg in de vorm van toezicht houden of advisering. Ik kijk echt met de blik van een buitenstaander en met de blik van een econoom.
Ik baseer mijn opvattingen over de specialisten in loondienst op de theorie van Coase. In deze theorie wordt uitgelegd waarom er überhaupt bedrijven zijn en waarom dat nuttig is. Sleutelbegrip is hier: transactiekosten. Dit zijn de kosten die nodig zijn om tot zinvolle overeenkomsten te komen met opdrachtnemers. Dat zijn kosten om informatie in te winnen, contracten op te stellen, controles uit te voeren en eventueel sancties uit te delen. Deze kosten kunnen zo hoog oplopen dat het veel zinvoller is om niet met iedereen apart een contract af te sluiten voor de te leveren diensten, maar collectieve overeenkomsten met een hiërarchische verhouding tot het management. Kortom: een bedrijf met werknemers. Deze transactiekosten zijn in de ziekenhuiszorg volkomen de pan uit gerezen. Eindeloze overleggen over (macro)budgetten, aanneemsommen, interne verdeling van budgetten, et cetera, gepaard met een loodzware administratieve last om dit allemaal te managen.
Als ik ook kijk naar de discussies die over dit onderwerp gevoerd worden, valt mij op dat weinig actoren binnen de zorg nog in staat zijn de nodige distantie te creëren om buiten de huidige kaders te denken. De discussies getuigen van een snoeiharde belangenbehartiging: de publieke zaak onwaardig. Ik realiseer me goed dat mijn voorstel voor specialisten in loondienst een enorme impact zal hebben in termen van inkomens en verlies aan goodwill en dergelijke. Daar moeten vanzelfsprekend goede oplossingen voor worden gevonden. Mijn voorstel past ook in mijn andere voorstellen over drastische vermindering van de administratieve lasten en het terugdringen van de schaalvergroting die heeft plaats gehad. De ziekenhuiszorg is een bureaucratisch monster geworden. Coase zou het wel weten: in loondienst. De hogere productiviteit van de zelfstandig specialisten wegen niet op tegen het enorme verlies aan productiviteit van de rest van het systeem.
Met vriendelijke groet, Jos
Herkenbaar verhaal van Blank. Enige wat ik, als vrijgevestigd medisch specialist, in dit verhaal niet snap is zijn pleidooi voor loondienst. Niet logisch bij zijn analyse; ik denk echt dat de productiviteit dan nog verder daalt en de kosten nog verder stijgen (meer specialisten in dienst en CAO-eisen icm marktmacht). Kan Jos mij dat uitleggen; zie ik dat verkeerd?