Het Zuyderland ziekenhuis maakt met het msb-bestuur financiële prikkels op vakgroepniveau voor de juiste zorg op de juiste plek en zinnige zorg. Met verplichte loondienst zou dat nooit zijn gelukt, stellen bestuurder David Jongen en chirurg Karel Hulsewé. ‘Met gedwongen loondienst ga je de grote problemen in de zorg niet oplossen. Politiek, bezint eer ge begint.’
In het Zuyderland Ziekenhuis zien ze
Ook van mij een paar vragen en opmerkingen:
1. Consensusbesluitvorming door het bestuur van het ziekenhuis en msb samen werkt kennelijk goed bij Zuyderland. Feitelijk fungeren ze dus als één gezamenlijk bestuur. Die samenvoeging zou te formaliseren zijn, dan wordt de structuur simpeler.
Zolang de huidige groep goed met elkaar overweg kan, lijkt dat overbodig. Maar… werkt dit ook bij andere ziekenhuizen?
Dat een dergelijke samenwerking bij Zuyderland goed gaat, is toch geen argument voor een ingewikkelde structuur met twee stel kapiteins op één schip?
2. De leiding van het msb bestaat vanzelfsprekend uit drie artsen, die hun collega’s vertegenwoordigen. Het bestuur van het ziekenhuis telt bij Zuyderland naast een bestuurskundige en een econoom toevallig ook iemand die is opgeleid als verpleegkundige. Maar zijn heeft daarna altijd in beleidsfuncties gewerkt en is aangesteld om het algemene zorgbeleid te coördineren, niet als vertegenwoordiger van verpleegkundigen.
Artsen zijn bij ziekenhuis degenen met de diepgaandste inhoudelijke opleiding, dus het ligt voor de hand dat zij een zware stem hebben in het beleid. Maar dat zij nu de helft van de feitelijke leiding vormen terwijl niemand van het overige personeel vertegenwoordigd is, lijkt me niet in balans.
3. Er zijn dus financiële prikkels per vakgroep, alleen geen volumeprikkels maar bonussen of kortingen voor het behalen van doelen. Oké.
Maar waarom zijn daar eigenlijk financiële prikkels voor nodig? Is het niet beter om medewerkers gewoon te overtuigen dat een bepaalde werkwijze het beste is?
Het artikel roept bij mij een aantal vragen op:
1. Waarom kost een consult van dezelfde ZH-specialist in een anderhalvelijnscentrum minder?
2. Hoeveel ziekenhuizen zijn bereid om aanneemsommen die niet corrigeren voor groeiende zorgvraag te accepteren? (Ik zou dat afraden.)
3. Is de capaciteit er in de verpleeghuizen om patiënten versneld of tijdelijk daar naartoe te laten gaan?
4. Hoeveel ziekenhuizen kunnen en willen het bestuurlijke Zuyderland-model implementeren?
5. Hoeveel tijd zijn de specialisten kwijt aan de ontwikkeling, bijstelling en uitvoering van dat model? (Die tijd kunnen ze niet besteden aan het bijhouden van de ontwikkelingen in hun vak.)
6. Hoe zouden de specialisten die afwijzend staan tegenover loondienst er tegenover staan als de goodwill die zij hebben betaald wel gecompenseerd wordt? (Ik zou dat heel normaal vinden, met aftrek van de belastingaftrek die ze daarvoor al hebben genoten.)
7. Een bijna unanieme Tweede Kamer heeft in 2011 de motie-Smilde aangenomen die vraagt om uitkomstfinanciering voor de ZH-zorg. En daarna is nog een motie aangenomen die de minister verplicht om periodiek een voortgangsverslag daarover te doen, wat ook gedaan wordt. Hoe verhoudt het contract tussen Zuyderland en CZ zich daarmee?
8. Hoe lost het Zuyderland-model punten 3 en 4 van https://gezondezorg.org/arbeidsverband.php#loondienst op (ongelijkheid tussen specialisten en [andere] werknemers in ziekenhuizen, en bestuurlijke spaghetti)?
Als toevoeging aan punt 3 leze men https://www.medicalfacts.nl/2021/07/28/zonder-taakherschikking-kunnen-huisartsen-de-ouderenzorg-niet-aan/.
Een valide betoog en goed dat de discussie vanuit verschillende perspectieven wordt gevoed. De kern is dat ziekenhuis en medische staf alleen in gezamenlijkheid de bestuurlijke uitdagingen die voorliggen (zorginnovatie, JZOJP e.d.) effectief kunnen oppakken. Vormen van co-bestuur dragen hieraan bij. Dat zien we inmiddels in de ziekenhuizen waar dat goed vorm krijgt. Belangrijke randvoorwaarde daarbij is evenwel, en dat lijkt me goed om aan dit artikel toe te voegen, dat de medische staf zicht weet te ontwikkelen tot een bestuurskrachtige partner. Een coherente en goed georganiseerde medische staf met een goed gepositioneerd en gemandateerd bestuur. Daar ligt de eerste uitdaging voor de medische staf en een belangrijke succesfactor in het versterken van de bestuurbaarheid van de ziekenhuizen.
Fraai artikel. Zowel rapport Deloitte als AKD laat zien dat er bij verplicht loondienst geen enkele bezuiniging te verwachten is maar mogelijk wel miljarden aan extra uitgave. NZA rapport van 3 juni 2021 laat zien dat er in 84% van de ziekenhuizen financiële gelijk gerichtheid is tussen ZH-MSB. Ook invoering van capaciteitsmodel geeft een positieve ontwikkeling met minder nadruk op productie. Zou goed zijn om de focus nu weer op de echte problemen in de zorg te richten en ons niet laten leiden door oude beeldvorming en emotie.
Geheel eens met de stellingname van David Jongen. Zie ook https://www.skipr.nl/blog/regeerakkoord-2021-exit-vrijgevestigde-medisch-specialist-nu/
Zuyderland is een goed voorbeeld (zoals er ook anderen zijn ) dat een verplicht dienstverband niets oplost !
Piet Batenburg
BCZorg / MfN mediator
Mooi pleidooi voor behouden van zelfstandigheid van medisch specialisten. Wat de heer Jongen en Hulsewé echter niet vermelden is dat er een (groot) te kort is aan participerende medewerkers, zoals verpleegkundigen, Door medisch specialisten zelfstandig te houden blijft de grote inkomensongelijkheid bestaan. Dit is niet goed voor de zorg. De financiële prikkels op vakgroepniveau, welke Zuyderland en haar MSB noemt, stimuleren en creëren een enorme drive om als gezamenlijke vakgroep het beste financiële resultaat te halen zodat alle vakgroepleden er wel bij varen. Dit ondanks het feit dat bepaalde ‘vakgroepzorg’ financieel niet altijd aantrekkelijk is. Zorg dient veranderd te worden door deze negatieve financiële drive en het grote ongelijkheid in inkomen tussen medisch specialisten en andere belangrijke zorgmedewerkers weg te nemen. Loondienst kan hier een optie voor zijn.
David Jongen geeft de werkelijkheid weer die de Tweede Kamer niet kent of vanwege politieke overwegingen niet wil zien. HHor bepleit inkomens nivellering en dat is (weer) een oneigenlijk element in deze discussie. Daar waar medisch specialisten in loondienst zijn, zoals bijvoorbeeld de academische ziekenhuizen, heeft dat overigens ook niet geleid tot inkomensnivellering. Verrassend die linkse discussie. Diederik Samsom liet zich daar ook al door leiden toen de ondernemersaftrek voor medisch specialisten diende te verdwijnen. Zowel SP als PvdA hebben een beperkt maatschappelijk draagvlak heden ten dage. Deze schoen past hen niet. De andere politieke partijen dienen zich niet voor het karretje te laten spannen van het linkse gedachtengoed. Zeker als men zich beseft dat al de primaire overwegingen om specialisten in loondienst te dwingen (perverse prikkels onzin e.d.) volstrekt oneigenlijk zijn. Verder wil ik graag verwijzen naar het buurland Duitsland waar ruim twintig jaar geleden een zelfde discussie heeft plaatsgevonden en veel medisch specialisten in loondienst zijn gedwongen, soms ook tegen veel lagere salarissen. Van een topzorg land met super ziekenhuizen en klinieken is Duitsland afgegleden tot een lager gemiddeld zorgniveau. Veel know how is vertrokken. Willen wij dat ook in Nederland? Conclusie: de primaire overwegingen zijn onjuist en zal in samenhang met de politieke teneur leiden tot een verlaging van ons zorgniveau, capaciteits tekorten opleveren e.d. David Jongen kent dit probleem vanuit zijn UWV tijd. Er is geen verzekeringsarts of bedrijfsarts bijna te krijgen waardoor er een bijna onoplosbaar capaciteits probleem is ontstaan bij UWV en de Arbodiensten. Gevolg van een dienstverband met te lage salarissen. Peter de Leede – Hygieia Consultants