Harald Tepper is Senior Director Sustainable Development & Program lead Circular Economy bij Philips. Sinds 2017 zet hij bij Philips de transitie naar een circulaire economie centraal. De urgentie is groot, zo legt hij uit. “Wereldwijd is de zorgsector verantwoordelijk voor 4,5 procent van de CO2-uitstoot en in Nederland is dat zelfs 7 procent. De zorgsector verbruikt 10 procent van ruwe materialen die jaarlijks wereldwijd worden gedolven, in Nederland is dat 13 procent van het grondstoffengebruik. En in Nederland is 4 procent van het afval afkomstig uit de zorg. Zo produceert een ziekenhuis gemiddeld 13 kilo afval per patiënt per dag. Dus we moeten met z’n allen aan de slag!”
Meten is weten
Die urgentie ziet iedereen, maar tot nu toe hebben veel zorgorganisaties de neiging om duurzaamheid te zien als een op zichzelf staand initiatief. Harald pleit voor een andere aanpak. “Maak het onderdeel van elk besluit in uw organisatie op het gebied van strategie, investeringen of bedrijfsvoering.” Maar hoe doe je dat? De aanpak van Philips kan als voorbeeld dienen. “Het begint met meten”, legt Harald uit. “Ken je eigen voetafdruk. Zo zijn wij gaan kijken welke apparaten van ons de meeste stroom gebruiken, welke materialen en verpakkingen de meeste impact hebben, maar ook wat de voetafdruk is van goederen en diensten die wij inkopen (emissies die in de keten zijn gemaakt door mijnbouw, vervoer, productie en assemblage).” Die laatste categorie blijkt ook heel interessant als je het doortrekt naar de hele zorgsector. Uit onderzoek blijkt dat 71 procent van de CO2-emmissies van de zorg van de leveranciers komt. Dat pleit dus voor een gezamenlijke aanpak, sectorbreed en door de hele keten.
Werk aan doelen
Na meten is de volgende stap om ambitieuze doelen te stellen en daar actief op te sturen. Harald Tepper: “Maak een integraal plan of een roadmap en begin op de plekken met de meeste impact en de grootste haalbaarheid.” Philips’ circulaire strategie is gebaseerd op a) gebruik minder, b) gebruik langer en c) gebruik opnieuw. Er valt veel te winnen door het refurbishen van apparaten (bijvoorbeeld MRI’s), maar ook door het toepassen van circular requirements bij het ontwerpen van nieuwe. Philips wil graag de milieueffecten beperken over de hele gebruiksduur van een apparaat en daarna. Vanuit die filosofie werkt Philips ook aan de ontwikkeling van verschillende vormen van lease-, gebruiks- of servicecontracten. Of koopt Philips apparaten terug van ziekenhuis aan het eind van hun gebruiksduur. Daarnaast gaat Philips langdurige samenwerkingsverbanden aan met ziekenhuizen en andere partners in de keten, om van elkaar te leren en samen nog meer impact te genereren. Een voorbeeld is het ESCH-R project Circular Hospitals in een consortium onder leiding van Erasmus MC.
Duurzaam proces
“Zulke samenwerkingsverbanden kunnen een les zijn voor zorgorganisaties. Denk na over je rol in de keten!”, zegt Harald. “Maak die vervolgens concreet voor interne en externe stakeholders.” Zoek gelijkgestemden – collega’s maar ook beleidsmakers – en organiseer samenwerking om van elkaar te leren en best practices te delen, raadt Harald aan. “Vanuit de commitment die zo ontstaat kun je ook gezamenlijke doelen formuleren. Dit werkt goed in de keten, maar ook binnen een grote organisatie zoals een ziekenhuis. Denk na over welke stakeholders welke rol kunnen spelen”, zegt Harald. “Vertel succesverhalen. Maak specifieke trainingen voor specifieke doelgroepen. Zorg voor communities binnen de organisatie. Green Teams in ziekenhuizen kunnen hier bijvoorbeeld een rol in spelen. En vergeet vooral de raad van bestuur niet als rolmodel!” Alleen als je iedereen meeneemt, zet je losse pilots om in een duurzaam proces.
Lees ook het interview op Zorgvisie met Robert Metzke, Global Head of Sustainability bij Philips: ‘Wij willen onze voorsprong delen met de zorg’
