Al ruim een kwart eeuw is de Alrijne Zorggroep op de duurzame toer. De organisatie, actief in zieken- en ouderenzorg, loopt hierin voorop. Daarvan getuigen de gouden milieucertificaten van hun drie ziekenhuizen en een verpleeghuis. Aanjager van de duurzame innovaties bij de zorggroep is manager Huisvesting en Techniek Simke de Jong. Eind jaren negentig kreeg hij van Alrijne de opdracht een nieuw duurzaam ziekenhuis in Leiderdorp te ontwikkelen. Dit werd het eerste met een warmtekoudeopslag, toen een totaal nieuwe technologie. Na deze nieuwbouw is het duurzaam innoveren in Leiderdorp nooit meer gestopt. Zo kreeg het ziekenhuis in 2021 een ‘groene’ gevel die zorgt voor een beter binnenklimaat. Ook is er veel geïnvesteerd in de biodiversiteit in de omgeving van het ziekenhuis en andere locaties van Alrijne. Zo zijn er nectarhoudende planten aangeplant met het oog op de bijen.

Hybride OK

De Jong benut nog steeds elke kans om het duurzamer te doen, blijkt als we hem in Leiderdorp bezoeken. Hij vertelt over een recente update van het operatiekamercomplex, waarbij een hybride OK is gerealiseerd met een beeldgeleid operatieplatform van Philips. Een hybride OK heeft duurzame voordelen vanwege het flexibele karakter ervan, vertelt hij. “Een voordeel is dat deze van functie kan veranderen. We kunnen de operatiekamer aanpassen en apparaten later op andere plekken inzetten en daar hergebruiken.”
In het vernieuwde OK-complex zitten ook weer veel duurzame ‘Simke-snufjes’, zoals zijn collega’s dit noemen. Een voorbeeld is de luchtbehandeling. Deze recirculeert steriele lucht en wint warmte uit de lucht terug. “Dit scheelt driekwart van de energie”, weet De Jong. En die luchtbehandeling is niet het enige snufje. Zo is voor de vloeren in de operatiekamers gekozen voor het materiaal rubber. “Dat is een natuurproduct dat zonder CO2 wordt geproduceerd. Om te voorkomen dat de vloer statisch geladen wordt, is een geleidend bestanddeel toegevoegd.”

Duurzaam inkopen

Alrijne mag trots zijn op het pionieren in duurzame zorg, maar ze beseffen dat ze er alleen niet komen. Om echte impact te hebben, zullen ook hun leveranciers om moeten. De mate van impact die je hebt, hangt nu eenmaal af van wat er in de rest van jouw keten gebeurt. Reden om leveranciers bij de inkoop uit te dagen om met zo duurzaam mogelijk aanbod te komen. Bij inkoopkeuzes weegt duurzaamheid voor twintig procent mee als gunningsfactor, vertelt senior inkoper René Thewessen van Alrijne. Hij merkt dat de meeste van ‘zijn’ 2.000 leveranciers duurzaamheid steeds serieuzer nemen. “Het wordt niet meer beschouwd als een trend, maar is steeds meer een vast onderdeel van de bedrijfsvoering.”
Alrijne probeert organisaties waarmee ze samenwerken actief een duw in de duurzame richting te geven. Invloed oefenen ze onder meer uit door leveranciers aan te schrijven. Alrijne is begonnen met de grootsten qua omzet, vertelt Thewessen. “Wij hebben nu honderd van onze grootste leveranciers aangeschreven en de olievlek breidt zich steeds verder uit. We hebben deze leveranciers vragen gesteld en de uitkomsten beoordeeld met een rapportcijfer. Met de ‘onvoldoendes’ gaan we in gesprek: wat gaan jullie doen om duurzamer te worden? Zit daar een stijgende lijn in, dan blijft de leverancier aan boord. Doen ze niets, dan gaan we op zoek naar een alternatieve leverancier.”

Partners

Alrijne gaat ook in gesprek met leveranciers die welwillend zijn en van wie de activiteiten grote impact hebben. Voorbeelden hiervan zijn afvalverwerker Renewi en textielverzorger Cleanlease Thewessen: “Met hen gaan we na hoe we onze processen kunnen wijzigen om onze impact te verlagen.” Ook met Philips probeert Alrijne samen te werken aan duurzame zorg, vertelt de senior inkoper. “Zij kunnen veel voor ons betekenen met hun kennis van de apparaten en best practices bij andere zorgaanbieders.”
In 2020 hebben Alrijne en Philips hun partnerschap verlengd en is Philips de exclusieve leverancier van beeldvormende technieken van Alrijne. Dat heeft onder meer te maken met het aanbod van duurzame apparaten die ze kunnen leveren. Een voorbeeld hiervan zijn BlueSeal MRI-scanners, Philips heeft de vloeibare helium die gebruikt wordt om de magneet te koelen teruggebracht van 1500 liter naar 7 liter. Bovendien is het systeem gesloten waardoor het helium niet uit het systeem kan en je minder verspilling hebt. Bij de aanschaf moet je naar meer kijken dan alleen het CO2-sommetje, vindt De Jong. “Wij nemen ook andere milieueffecten mee. Een voorbeeld is dat je liever geen schaars heliumgas verbruikt.”

Apparaten

De Jong heeft Philips uitgedaagd om het ‘partnerschap’ verder te verdiepen. Hij heeft hen gevraagd mee te denken over welke apparaten het beste passen bij de vraag van hun zorgprofessionals. “Soms kan dat een nieuw apparaat zijn, een andere keer een refurbished exemplaar.” Alrijne wil ook meer halen uit de apparaten die ze al in huis hebben. De Jong: “De technologie schrijdt voort en kan steeds meer. Maar de werkwijze van zorgprofessionals is vaak al jaren eerder aangeleerd. Nuttige nieuwe functionaliteiten blijven daardoor ongebruikt.” Wie zich echt verdiept in de apparaten kan veel impact bereiken. Een voorbeeld is een PET-CT scanner. “Een student wist na een onderzoek met een energiemeter hoe we het energieverbruik met dertig procent terug konden dringen. Dit was een kwestie van het apparaat op een andere manier te bedienen. Op jaarbasis besparen we daardoor nu een verbruik vergelijkbaar met ruim vijf huishoudens.” De Jong gaat met Philips nu op zoek naar meer van deze onbenutte kansen. Zo ziet hij mogelijkheden om apparaten eerder in het zorgproces in te zetten voor diagnoses. Het inspirerende van De Jong is dat hij altijd verder kijkt dan een apparaat, afdeling of locatie. Als het moet, vindt hij bijna alles opnieuw uit.

Lees ook het interview met het hoofd duurzaamheid van Philips Robert Metzke en over hoe Philips medische apparaten een tweede leven geeft.