“Het gaat bij ons bedrijf steeds meer over hoe we onze maatschappij verder helpen.” Met die woorden opende Executive Vice President van Medtronic Surgical Mike Marinaro het duurzaamheidsevent. Dat de toekomst veel groener moet worden, staat voor hem vast, evenals dat het samen moet. “Daar moeten we elke stakeholder bij betrekken. Samen moeten we opnieuw definiëren hoe we producten ontwikkelen en processen inrichten. Daar gaat het vandaag over.”

Monitoren

Medtronic boekt vooruitgang bij het reduceren van de eigen CO2-uitstoot. Ze hebben de uitstootintensiteit van broeikasgassen in drie jaar teruggebracht met 35 procent. Het bedrijf is ambitieus op dit gebied, wat blijkt uit de recente aanstelling van een chief sustainable officer: Raman Venkatesh. Voor de komende decennia liggen er duidelijke doelen, zoals operationeel CO2-neutraal in 2030. Ook in het verminderen van afval is het medtechbedrijf ambitieus. Zo willen ze verpakkingsafval – voor vier geselecteerde productfamilies met een hoog volume – met een kwart hebben beperkt in 2025 (vergeleken met 2021). Daarnaast willen ze afval van papieren handleidingen met 35 procent hebben verminderd in 2027. Medtronic werkt bovendien aan het verlengen van de levensduur van producten. Een voorbeeld hiervan zijn de ongeveer 200.000 hartmonitoren die ze het afgelopen jaar verzamelden en refurbishten. Marinaro meldde trots dat daarmee maar liefst 100 ton afval is voorkomen en 25 miljoen euro is bespaard. En ook op het gebied van milieuvriendelijk ontwerp maakt Medtronic vorderingen. Senior Sustainability Manager Paolo Loati van Medtronic sprak over een chirurgische nietmachine (stapler) die het bedrijf duurzamer heeft ontworpen. Dit leidt volgens hem tot een afvalreductie tot 70 procent en zelfs 90 procent minder gebruik van grondstoffen. “Met zulke innovaties helpen wij u om ook de footprint van uw ziekenhuis in de keten te verkleinen.” Loati riep ziekenhuizen op om samen met Medtronic nieuwe oplossingen die beter zijn voor de planeet te co-creëren.

Groene golf

Dít is het moment om samen te werken aan verduurzaming, vond Egid van Bree, arts-onderzoeker en stuurgroeplid van de Groene Zorg Alliantie. Steeds meer professionals in de zorg zetten zich in om energie te besparen, afval te voorkomen of een meer plant-based menu in het ziekenhuis te krijgen. “Er is sprake van een groene golf. Onze alliantie is in ons driejarige bestaan gegroeid naar 48 commissies die diverse groene zorgdisciplines vertegenwoordigen.” De Groene Zorg Alliantie zorgt ervoor dat deze artsen kennis delen en krachten bundelen.
Een groene arts van het eerste uur is Frank Willem Jansen. De voorzitter van het landelijk netwerk Groene OK adviseerde om verduurzamen stapsgewijs op te pakken. “Eet de olifant stukje voor stukje op.” Hij pleitte voor het weigeren van onnodige behandelingen en reduceren van energie, grondstoffen en verpakkingen. Ook spoorde hij de industrie aan tot een intensiever redesign van medische producten. Hij vindt dat ziekenhuizen en leveranciers beter naar elkaar kunnen luisteren als het gaat om het voorkomen van onnodig milieuonvriendelijke praktijken. Daarbij noemde hij het voorbeeld van een taxi die speciaal met een hulpmiddel naar een ziekenhuis moet rijden, omdat dit niet op voorraad is. “Verduurzamen moeten we nog meer samen doen. Laten we de keten repareren met een groene schakel.”

Hartcentra

Medtronic heeft de nodige ervaring met samenwerken aan duurzame zorg. Zo werken ze samen met ziekenhuizen aan green scans die de CO2-footprint meten en ook helpen ze bij het duurzamer inrichten van zorgpaden. Business development manager Arjen Lakerveld van Medtronic vertelde over de resultaten die zijn behaald bij het St. Antonius Ziekenhuis en het Catharina Ziekenhuis. “In het hartcentrum van het St Antonius hebben we een op-dezelfde-dag-ontslag-werkwijze ingevoerd. Daardoor hebben ze acht tot tien bedden minder per jaar nodig.” In het hartcentrum van het Catharina Ziekenhuis is het afval teruggebracht met 75 kubieke meter per jaar.
Naast een-op-een samenwerking bundelt Medtronic krachten in consortia, zoals ESCH-R. Hierin werken vertegenwoordigers uit de zorg, kennisinstellingen en industrie samen om ziekenhuizen toekomstbestendig te maken. Een grondlegger van ESCH-R is hoogleraar duurzaam zorgdesign Jan-Carel Diehl van de TU Delft. Volgens hem is bij milieuvervuilende praktijken bijna nooit één partij de oorzaak en levert ook bijna nooit één partij de oplossing. Er spelen altijd meer factoren een rol: ontwerp, inkoop, gebruik en afvalverwerking. “Daarom is er meer multi-stakeholder samenwerking nodig, waarbij wordt gekeken naar zorgpaden van begin tot einde.” Zo werkt hij al bij ESCH-R. “We doen onderzoek in twee living labs in Rotterdam en Utrecht. Daar hebben we de hele waardeketen samengebracht en werken we aan drie verschillende klinische settings.”

Mindset shift

Het ESCH-R project is niet het enige voorbeeld van een consortium voor duurzame zorg waaraan Medtronic deelneemt. Dat gebeurt ook bij projecten van Association of British HealthTech Industries en Europese Innovative Health Initiative. Samantha Smith die bij Medtronic het verduurzamen aanjaagt, wil de kennis uit deze diverse internationale consortia bundelen. Zij vindt dat Nederland vooroploopt met ‘substantiële projecten waar ziekenhuizen en industrie samenwerken’. Ze merkt dat Nederlandse ziekenhuisketens graag de samenwerking met de industrie aangaan. “Het hele zorgsysteem werkt hier mee. In andere landen is deze co-creatie nog minder. Daar blijft het vaak bij vragen van ziekenhuizen over de duurzaamheid van producten.”
Dat samenwerken met ziekenhuizen vergt ook bij Medtronic zelf best een omslag, gaf Marinaro toe tijdens de paneldiscussie. Duurzaamheid is een nieuw focuspunt in de R&D van het medtechbedrijf. Het vraagt volgens hem om een ‘mindset shift’ in de bedrijfscultuur en dat kost een tijdje. “We keken altijd pas achteraf naar duurzaamheid, nu willen we dat vanaf het eerste stadium van productontwikkeling meenemen.” Essentieel daarbij is de interactie met ziekenhuizen, vindt Marinaro. In een afsluitend dankwoord benadrukte hij nogmaals de bereidheid bij zijn bedrijf om op dit punt ruimhartig samen te werken. “Wij hebben Medtronic opgebouwd in partnerschap met jullie. Dat is ook hoe we dit probleem willen oplossen.”