Door Debora van Dam, programmamanager Citrienprogramma e-health en Marlies Schijven, programmaleider Citrienprogramma e-health
‘We hadden de wind in de zeilen’, is een veel gehoorde kreet in de nabeschouwing van succesvolle implementatie- en opschalingstrajecten. Dat betekent niet dat je aan de elementen bent overgeleverd. Die zijn wel degelijk naar je hand te zetten. Oók bij projecten die minder snel op stoom komen, maar gestaag doorkruisen naar succes.
Evidence-based e-health, dat is waar het Citrienprogramma e-health de voorgaande vier jaar aan gewerkt heeft. De afgelopen jaren heeft dit programma 29 uiteenlopende e-health projecten uitgevoerd. De kennis en ervaringen die daarbij zijn opgedaan, werden eind vorig jaar gepresenteerd tijdens een slotmanifestatie in Amsterdam.
De overkoepelende visie op e-health van de umc’s en de opgeleverde producten zijn terug te vinden in de digitale e-health toolkit op de website van het programma. Daar staat ook hoe de producten bijdragen aan de gestelde programma-uitkomsten.
Divers en talrijk
De resultaten zijn divers en talrijk. Ze variëren van een e-learning samen beslissen voor zorgverleners en patiënten, een e-book Fundamentals of clinical data science tot een app voor tieners die last hebben van vermoeidheid. Er worden waardevolle ervaringen en inzichten gedeeld over verschillende telemonitoring-projecten die een positieve bijdrage leveren aan persoonsgerichte en passende zorg die verder reiken dan de muren van het ziekenhuis.
Het programma heeft in 2019 een opvolger gekregen. Die heeft als ambitie om door implementatie en opschaling duurzame en toekomstgerichte zorg aantoonbaar te bevorderen. Dit door eerder bewezen e-health toepassingen binnen meerdere umc’s en in samenwerking met regionale partners te implementeren en op te schalen.
Met andere woorden: een project moet binnen meerdere instellingen gaan ‘draaien’ om in aanmerking te komen voor ondersteuning door het programma. Op die manier stimuleert het programma samenwerking en bestrijdt het het not-invented-here syndroom.
Vier projecten opschalen
Het streven van het programma is dat de umc’s minimaal vier projecten landelijk opschalen. Hierbij maken ze een selectie uit de succesvolle projecten die zich reeds bewezen hebben in een eerdere fase van het programma. Daarnaast is er ruimte voor implementatie en opschaling voor e-health projecten met kans op impact die buiten de umc’s zijn ontwikkeld. Er is een aantal bijeenkomsten georganiseerd voor aspirant partners, om hun ideeën te presenteren.
Klinische evidentie
Belangrijke criteria in de beoordeling van projecten zijn bijvoorbeeld de klinische evidentie van een toepassing. Daarnaast of het project bijdraagt aan de zelfregie van patiënten en of het de zorg daadwerkelijk dichter bij de patiënt brengt. Natuurlijk is belangrijk dat een toepassing voldoet aan de Europese en/of landelijke standaarden en dat het aansluit bij de richtlijnen van privacywetgeving.
Samengevat zijn de doelstellingen van Citrienprogramma e-health zodanig geformuleerd dat alle umc’s zich committeren aan de implementatie en opschaling van projecten die binnen een ander umc ontstaan zijn. Daarbij stimuleert het programma vergaande samenwerking met partners en andere kennisinstellingen.
Veel expertise
De verwachting is dat het vierjarige implementatie- en opschalingstraject veel expertise gaat opleveren. Denk hierbij aan de afstemming van zorgpaden en het verwezenlijken van de nodige koppelingen van ict-toepassingen binnen de bestaande technische infrastructuur. Niet op de laatste plaats let het programma scherp op het betrekken van patiënten en zorgverleners om te zorgen dat een e-health toepassing optimaal gebruikt wordt binnen het zorgproces.
Deze bevindingen zal het programma via verschillende kanalen en laagdrempelig delen. Een belangrijk kanaal hierbij is de website, waar geïnteresseerden het programma nauwgezet kunnen volgen. Daarbij staan we open voor kritische reflectie van buitenaf. Er zijn spiegelgroep-leden aan het programma verbonden. Dat zijn (externe) deskundigen die de stuurgroep inhoudelijk adviseren. Wij nodigen belangstellenden en stakeholders graag uit om ons op koers te houden en om zich via de website aan te melden om te participeren.
Vlootschouw
Inmiddels heeft het programma e-health de eerste belangrijke stappen gezet. Uit de 29 projecten die eerder zijn uitgevoerd, is een viertal projecten gekozen die de umc’s landelijk gaan opschalen. De keuze is gevallen op telemonitoring projecten voor hartklachten, zwangeren, en vitale functies bij post-operatieve patiënten. Daarnaast op een project waarbij de patiënten via het patiëntportaal hun medicatie kunnen verifiëren.
De umc’s gaan niet de letterlijke toepassingen, maar de concepten opschalen. Per umc zal dat maatwerk zijn. In de uitwerking van de concepten betrekken we de sleutelfiguren in de umc’s en stimuleren we de participatie van regionale ziekenhuizen. Zo was het oorspronkelijke AMC-project waarbij hartklachten op afstand werden gemonitord specifiek gericht op patiënten met een aangeboren hartafwijking. Nu de andere umc’s het concept ‘Telemonitoring van patiënten met hartklachten’ adopteren, kijkt ieder umc voor welke hartaandoeningen en patiëntengroepen dit het beste past, en met welke e-health toepassingen het umc dat het beste kan realiseren. Hierbij laten de stuurgroepleden zich graag adviseren door spiegelgroep-leden vanuit de Patiëntenfederatie, de zorgverzekeraars en instellingen vanuit de eerste en tweede lijn.
Externe partijen
Ook zijn de umc’s inmiddels druk bezig om externe partners te selecteren om samen bewezen effectieve e-health oplossingen zo breed mogelijk te implementeren. Ze willen daarbij van elkaar leren wat wel werkt en wat niet. Samen met de vier landelijk op te schalen projecten hopen de umc’s een voorbeeldfunctie te kunnen vervullen bij de implementatie en opschaling van digitale zorg.
Het Citrienfonds werkt aan duurzame oplossingen om de zorg voor de patiënt zo goed mogelijk te organiseren. Dáár waar en door wie dit het best kan. En met de juiste informatie. Het Citrienfonds is een initiatief van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en mogelijk gemaakt door ZonMw. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van het Citrienfonds.
