Rechters hebben zorgverzekeraars dit jaar tot twee keer toe op de vingers getikt omdat ze zorgaanbieders te lage tarieven betalen, zo meldde Skipr afgelopen week. Zorgverzekeraars houden onvoldoende rekening met de stijgende kosten waar zorgaanbieders mee te maken hebben, zoals personeelskosten die stijgen door cao-afspraken, vinden de rechters.

Hogere tarieven zullen zorgaanbieders in staat stellen om hun kosten beter te dekken en misschien zelf te investeren. Er zijn ook implicaties voor zorgverzekeraars. Die zullen hogere kosten uiteindelijk ook weer een keer moeten doorberekenen in de verzekeringspremies. Zo landen tariefsverhogingen in de zorg weer bij de consument, de burger, die zorgmedewerker die daar dan weer zijn zwaar bevochten loonsverhoging alweer aan op ziet gaan.

Niemand wil voor te lage tarieven werken, maar hogere tarieven drijven de kosten voor de samenleving ook weer op. Hogere tarieven alleen lijken daarmee niet de oplossing voor de maatschappelijke opgave die de zorg steeds meer wordt. Hoe zorgen we ervoor dat de hogere kosten het ook waard blijven?

Maatschappelijke kosten

Het grootste deel van de lezers is het oneens met de stelling “hogere tarieven voor zorgaanbieders drijven de kosten alleen maar op”. Een van de redenen is dat een goed salaris voor zorgpersoneel juist hoge maatschappelijke kosten voorkomt. Passende zorg wordt als oplossing aangedragen om de kosten in de hand te houden.

Het gaat om 39 van de in totaal 51 reacties. Twaalf lezers zijn het eens met de stelling. Zij wijzen op het indexeren van tarieven en pleiten om slimmer te kijken naar de kosteneffectiviteit van de zorg.

Andere knoppen

Veel lezers die het oneens zijn met de stelling vinden vooral dat de hogere tarieven terecht zijn, vanwege de noodzaak van een goed salaris voor het zorgpersoneel. “Goed personeel en goede zorg moet je goed belonen.” Een andere lezer schrijft “het gaat om eerlijk, niet om hoog of laag. Salariskosten zijn deel van de kostprijs van een dienst of een product, of je nou in een supermarkt of in de zorg werkt. Als het doel is om zorgkosten te verlagen, dan zijn er veel knoppen om aan te draaien. Een eerlijk salaris is niet zo’n knop. Geen onnodige (medische) behandelingen, minder onnodige administratie, slimmere ketensamenwerking zijn dat bijvoorbeeld wel.”

En volgens een adviseur in de thuiszorg maken hogere tarieven het mogelijk dat de juiste deskundigheid wordt ingezet en de juiste tijd genomen kan worden door een wijkverpleegkundige. “Met als gevolg snellere doorlooptijd, een eerder einde van een zorgtraject of voorkomen van calamiteiten. Juist dat voorkomt juist langdurige of extra kosten.”

Maatschappelijke kosten

“Te lage tarieven in sommige zorgsectoren zorgen uiteindelijk voor een tekort aan uitvoerders en dus langere wachttijden en verschraling van de zorg.” En “lage tarieven laten de zorgmedewerkers verdrijven naar sectoren waar hogere lonen worden betaald.” Gevolg is dat patiënten dan nog langer moeten wachten op een behandeling. Dat is schadelijk voor hen als persoon en de sociaalmaatschappelijke kosten lopen ook op.”

Daarnaast zorgen hogere tarieven zorgen er volgens lezers ook voor dat zorgaanbieders niet failliet gaan. “Stijgende kosten mogen niet worden afgewenteld op de schouders van de zorgaanbieders. En “als zorgaanbieders het niet meer redden en failliet gaan, zorgt dat juist voor hoge maatschappelijke kosten. Saneringskosten, langere wachtlijsten, oplopend ziekteverzuim, extra zorgkosten op andere vlakken.”

Continuïteit en kwaliteit

“Hogere tarieven waarborgen continuïteit en kwaliteit van zorg”, schrijft een lezer. “Het is niet alleen een kwestie van het beheersen van tarieven maar ook het waarborgen van de toekomstbestendigheid van ons zorgsysteem.”

Doordat de zorgverzekeraar alleen geïnteresseerd is in de laagste prijs in hun contacten moeten zelfstandige zorgaanbieders de afweging maken tussen kwaliteit van zorg en lage kosten, schrijft Verheij, vanuit de ziekenhuiszorg. “Als alles om het laagste tarief draait, kan daar geen kwaliteit meer voor geleverd worden. De arts wil goede medische zorg verlenen, dus geen compromis op kwaliteit. Maar de zorgverzekeraar wil daarvoor niet betalen en de patiënt is telkens de dupe.”

Verheij vervolgt; “Prima dat de zorgverzekeraar door de rechter de grenzen aangegeven krijgt tot waar ze kunnen gaan met de druk op de laagste prijs. Tik de zorgverzekeraar nog veel vaker op de vingers.” Daarnaast pleit de lezer dat de Nederlandse Zorgautoriteit vaker moet ingrijpen.

Ook een andere lezer richt zich op de NZa; “Het lijkt een erg goed plan als de NZA minimum tarieven vast gaat stellen. Er is nu een markt waar zorgverzekeraars de financiële macht hebben, als je enkel via de rechter kostendekkende tarieven kan borgen.”

Passende zorg

Verschillende lezers wijzen op passende zorg als oplossing. “De grote vraag echter is of we alles moeten blijven vergoeden en of we binnen de vergoedingen alles moeten blijven doen en aanbieden wat kan.” En aanvullend een reactie: “Als we de tarieven niet laten meestijgen met de kosten die er gemaakt worden in de gezondheidszorg moeten we het eerlijke verhaal gaan vertellen aan de zorgvragers. Niet alles kan meer gedaan worden door de zorgaanbieder. Personele kosten verminderen kan alleen door minder zorgverleners in te zetten. Ook zorgverleners hebben recht op een marktconform salaris!”

“Als er niet kostendekkend gewerkt kan worden gaan zorgaanbieders failliet, en dan is er geen zorg. We moeten dus vooral nadenken wie de zorgkosten gaat betalen en waar we met elkaar wel op gaan bezuiniging in de zorg. Dan gaat het eerder over kiezen om dure medicijnen niet op te nemen in het pakket of vaker te praten over wanneer we stoppen met behandelen. Hoe we investeren in plaats van bezuinigen op preventie om de echte oorzaak van stijgende zorgkosten aan te pakken. Er wordt te veel korte termijn politiek gevoerd als het gaat om de zorgkosten.”

Efficiënter werken

Twaalf lezers waren het eens met de stelling. “Het feit dat macro kosten onwenselijk hoger worden kan geen reden zijn om zorgaanbieders niet te compenseren voor de kostenverhogingen waar zij geen invloed op hebben. Stimuleren om efficiënter te werken zou beter werken door belonen dan door straffen. CAO, inflatie, prijsverhogingen van huur van locaties, hogere kosten materialen, ontwikkelingskosten, ICT, alles gaat mee in de economische groei en dus kostenverhogingen van 4 tot 10 procent. En dan mag je als zorgorganisatie je prijs niet verhogen? Waanzin!”

En volgens een lezer drijven de kosten op door ‘zomaar’ hogere tarieven door te berekenen. “Misschien kunnen we wat leren van de toelating van geneesmiddelen. Hier moet men de effectiviteit (evidence based) en doelmatigheid (wat is de gezondheidswinst) aantonen. Sommige zorgaanbieders kunnen dat maar ook veel zorgaanbieders kunnen dat niet. Waarom zouden de laatste hogere tarieven moeten krijgen?”

Een adviseur uit de ziekenhuiszorg vult aan: “door slim te kijken naar waar je het meest kosteneffectief het geld kunt uitgeven zou een kosten besparing kunnen opleveren. Echter wordt er door de verzekeraars zo niet gehandeld.”

Tarieven

Daarnaast is het volgens de adviseur uit het ziekenhuis wel noodzakelijk om de tarieven op de juiste wijze te indexeren. “Kijkende naar bijvoorbeeld de eerstelijns fysiotherapie, dan is het bedroevend op welke wijze hun tarieven al jaren ver onder de maat zijn. Terwijl deze groep juist een relatief hoge impact heeft op het gezond en goed kunnen bewegen van de mensen en hiermee dure tweedelijnszorg kan voorkomen.”

Ten slotte wijst psychotherapeut en klinisch psycholoog Kees van der Meer op de tarieven voor vrijgevestigde psychologen, psychotherapeuten en klinisch psychologen. “De NZa tarieven, die zelden betaald worden, zijn aan de hoge kant. Niet voor niets schieten de vrijgevestigde praktijken met veel basispsychologen uit de grond. Daar wordt flink verdiend door de praktijkhouder. Het grootste deel van de behandelingen die daar gedaan worden zouden ook door HBO-ers gedaan kunnen worden.