Sinds de afgelopen verkiezingen bestaat er een Tweede Kamermeerderheid voor het afschaffen van het eigen risico. Elf van de twaalf respondenten zijn het daar niet mee eens. “Het eigen risico geeft een gezonde rem op zorgconsumptie”, schrijft een chirurg. “Ook dat levert besparing op, zodat zorg wordt besteed aan de (echt) zieke mens.” De mening van een directeur in een ziekenhuis sluit daar bij aan: “Prima dat de zorg consument een beetje indruk krijgt van de kosten van de zorg. Zorg kan niet altijd overal gratis zijn.”
Een andere respondent schrijft: “Het weghalen van de rem op zorggebruik in combinatie met het tekort aan personeel en middelen maakt problemen eerder groter dan kleiner.”
Windowdressing
“Het afschaffen van het eigen risico is windowdressing. Het lijkt voor de burger een fijne maatregel, maar die heeft de werkelijke gevolgen voor de verschillende categorieën (inclusief de categorie waar hij zelf toe behoort, al of niet met zorgtoeslag), meestal niet in de gaten. We zijn immers een land dat bij financiering van individuele voorzieningen gebruik maakt van vele toeslagen, waar weinig overzicht over is voor de individuele persoon. Misschien dat we daar eens wat aan kunnen doen, dat lijkt me een betere en meer fundamentele maatregel.”
Andere oplossingen tegen armoede
Een directeur in de geestelijke gezondheidszorg schrijft: “Het is ongericht en legt een enorm beslag op het zorgbudget. Het draagt ook onvoldoende bij aan preventie en gericht aanpakken van gezondheidsachterstanden. Probleem van armoede moet ondertussen niet opgelost worden met zorggeld maar met verhoging minimuminkomen en een leefbare bijstand.”
Inkomensafhankelijk
Een beleidsadviseur in de thuiszorg vindt het een beter idee als de eigen bijdrage inkomensafhankelijk zou zijn. Een verpleegkundige gaat een stapje verder en ziet graag de zorgverzekering naar draagkracht, “zonder het jaarlijkse verkoopcircus”.
Straf voor chronisch zieken
Een van de respondenten is het oneens met de stelling, met de volgende motivatie: “Het eigen risico is een straf voor chronisch zieken. Los van laag of hoog inkomen is het niet fair om de rekening bij chronisch zieken te leggen. Zij kiezen hier immers niet zelf voor.”
Het eigen risico in de zorg is een opgeworpen drempel die alleen maar de armen ons raakt die van 40 euro een hele week moeten eten. Het is daarnaast sowieso een feit dat chronisch zieken geen enkele grip uit kunnen oefenen op hun gezondheid integendeel, als je astmapatient bent en last hebt van sigarettenrook dan wordt je als astmapatient sinds het rookverbod in de horeca getracteerd op een lint van rokers voor de horeca waar je letterlijk en figuurlijk ziek van kan worden. Tot 2016 moesten rokers verplicht naar de daarvoor bestemde rookruimte en was er nauwelijks hinder op straat terwijl zij nu massaal op straat staan. De lachende derde is onze staat die torenhoge accijns binnenhaalt op tabak terwijl er van die opbrengsten niets terecht komt bij de echte slachtoffers van roken t.w. de patienten met chronisch astma. Longartsen hebben tegenwoordig meer medelijden met zieke rokers dan met de slachtoffers van roken. Het is dan ook als pure minachting aan te merken van astmapatienten die eerder hebben mee gemaakt dat de kettingrokende leraar voor de klas in het onderwijs een doodnormale zaak was en er voor zorgde dat astmapienten in de goot terecht kwamen. Zelfs longartsen deden daar in ziekenhuizen vrolijk aan mee. Het eigen risico in de zorg is dus feitelijk een hele gemene vorm van discriminatie die direct gestopt zou moeten worden. De oplossing is simpel te realiseren door bij chronisch zieken af te zien van het eigen risico
Het idee dat het eigen risico de zorgkosten omlaag brengt is alleen maar gestoeld op het feit dat de patiënt financieel daarvoor gemotiveerd zou moeten worden. Er zijn ook andere manieren om mensen te laten (her)overwegen of zorg wel echt nodig is.
Daarnaast kan het een averechts effect hebben. Bij één gesprek met een specialist is het eigen risico er al doorheen, de patiënt kan dan denken “Ik heb nu bijna 400 euro moeten betalen, ik wil die operatie nu ook.”
Ten slotte zijn er voor de artsen zelf nu bijna geen financiële stimuli om af te zien van een operatie.
Het hele idee van managen van de zorg geeft een schijnoplossing. De zorgkosten rijzen de pan uit. Maar goed we worden steeds ouder, willen een gezond en gelukkig leven leiden en de wereldbevolking groeit nog steeds. Maar waar leggen we de prioriteit. Bij de mensen die het hardst roepen, bij de mensen die het het hardst nodig hebben (de ernstig zieken) of bij de mensen die nog bij willen en kunnen dragen aan meer balans in de samenleving. Moeilijke keuzes te maken. Maar niet door financiers en managers naar mijn mening.