Ze noemt het onderwerp prachtig relevant en actueel: bijdragen aan een duurzaam gezondheidsinformatiestelsel. Onafhankelijk en onpartijdig, maar wel binnen de beleidslijnen van het ministerie van VWS. Met als stip op de horizon databeschikbaarheid, voor burger en professional. Geen kleine opgave. Dus nee, dat die klus niet geklaard is in de afgelopen vier jaar dat ze leidinggaf aan Nictiz, was voor Leonique Niessen geen verrassing. “We weten uit de bankenwereld dat alleen al het invoeren van de IBAN en het internationaal pinnen járen heeft gekost voordat die standaardisatie op de rails stond. De opgave in de zorg is veel groter. We hebben te maken met ziekenhuizen, de verpleging en verzorging, eerstelijn, GGZ, gehandicaptenzorg en burgers. Het gaat om heel veel partijen, professionals, aanbieders en leveranciers.”

Afspraken

Nictiz is de kennisorganisatie voor digitale informatievoorziening in de zorg, maar ook stelselbeheerder en adviseert het ministerie van VWS en de zorg over de samenhang in het gezondheidsinformatiestelsel. Het ontwikkelt en beheert standaarden die digitale informatievoorziening mogelijk maken. Die ervoor zorgen dat gezondheidsinformatie eenduidig kan worden vastgelegd en uitgewisseld. Technisch is bijna alles mogelijk. Het gaat om de onderliggende afspraken die moeten worden gemaakt en worden opgevolgd. Daarin zit de uitdaging. En de pijn, weet Leonique Niessen. “Want dat houdt in dat je als organisatie of professional soms iets moet laten.” De erfenis uit het verleden waarin iedere zorgaanbieder zijn eigen elektronische patiënten- of cliëntendossier kon inrichten, maakt het er niet makkelijker op. Hoe kom je tot de juiste afspraken? Welke keuzes moeten daarvoor worden gemaakt? En hoe zorg je ervoor dat iedereen zich daarachter schaart.

Portfolio en roadmap

De afgelopen jaren werkte Nictiz aan de totstandkoming van de nationale visie en strategie op het gezondheidsinformatiestelsel tot 2035. Dat deed de organisatie samen met VWS, de Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ) en Zorgverzekeraars Nederland. Wat voor Nictiz nu hoog op de agenda staat is het maken van een roadmap binnen de landelijke portfolio. Zodat iedereen in het veld weet welke prioriteiten, keuzes en route gevolgd wordt. Niet alles kan tegelijkertijd en hoeft ook direct. “Maar als we landelijk over de sectoren heen geen keuzes maken, dan gaan leveranciers of zorgorganisaties dat zelf doen. Dat is niet de bedoeling. We moeten het met elkaar doen.”

Meedoen

Volgens directeur-bestuurder Leonique Niessen ligt daar nadrukkelijk een opdracht voor bestuurders en zorgprofessionals in de zorg. Zij moeten zich bewust worden dat ze dit niet als individuele zorgorganisatie of alleen binnen hun regio of branche kunnen doen. En dat ze vooral moeten kijken naar de landelijke afspraken en roadmap en hoe je daar als individuele partij mee aan de slag kunt. Leonique Niessen noemt Snomed, het ‘gemeenschappelijke woordenboek’ van de zorgsector. Een voorbeeld van een standaard die stapsgewijs per zorgsegment wordt ingevoerd. “Blijf kijken naar wat landelijk is afgesproken en hoe je dat vertaalt naar de regio en je eigen organisatie. Maar vraag ook aandacht voor knelpunten die je in je eigen organisatie of regio tegenkomt. Wees koploper, doe mee.”

Verbindingsofficier

Ook hierin wil Nictiz de rol als verbindingsofficier vervullen. Tussen landelijk beleid en de praktijk. Maar ook tussen de verschillende overleg- en programmatafels, tussen zorg en ICT en tussen wat er nu kan en wat men straks wil. “Wij zijn onafhankelijk en zitten breed aan tafel. We proberen integraal te kijken en samenhang aan te brengen. Door onze kennis en kunde van ICT en zorg en de verbinding met het veld, kunnen wij een onafhankelijke adviseur naar VWS en de zorg zijn.” Ook de huidige minister ziet in hoe belangrijk databeschikbaarheid is. Zij zou het liefst zien dat er op dat vlak versneld wordt. Omdat zij in databeschikbaarheid – en digitalisering in bredere zin – een oplossing ziet voor het verminderen van de regeldruk. En daardoor handen vrijgespeeld kunnen worden voor zorg aan de patiënt/cliënt. Geen overbodige luxe gezien de krapte op de arbeidsmarkt.

Kortcyclisch

Wat kan er dan nu al in het licht van het grotere plaatje, van wat we voor de toekomst willen? Dat is een belangrijke vraag vindt Leonique Niessen. “Nictiz maakt standaarden en adviezen op basis van kennis en kunde en toetst die met en aan de praktijk. Maar als je dat iteratiever doet, kortcyclischer en in co-creatie met het werkveld, dan kom je sneller tot betere oplossingen. Dat is de echte opgave voor ons. Ook AI gaat daar een bijdrage aan leveren. Iedereen heeft dezelfde droom van databeschikbaarheid voor ogen. Iedereen voelt de urgentie. Ik nodig daarom alle partijen van harte uit aan tafel te komen. Laten we gezamenlijk onze schouders eronder zetten.”