Uit data, vragenlijsten, focusgroepen en interviews blijkt dat naast de gezondheidswinst voor patiënten ook zorgverleners erg tevreden zijn over de verleende zorg binnen het zorgpad. Het zorgpad is samen met Relinde de Koeijer, senior onderzoeker bij het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur, onderzocht op de effectiviteit. Uiteraard kwamen er ook meerdere verbeterpunten naar voren door deze zorgevaluatie.

Zorgpad noodzakelijk

Als cardioloog zag Martens dat leefstijlverandering en optimaal medicijngebruik vaak te wensen overlieten en sterk verschilden per specialisme. “Patiënten kregen na een hartinfarct verplicht leefstijladviezen en hartrevalidatie, maar na een herseninfarct of perifere dotter kreeg je geen optimale behandeling in het ziekenhuis, dan werd het aan de verpleeghuisarts of huisarts overgelaten.”

Het zorgpad is daarom doorgetrokken naar de huisartsen in de regio. Het Deventer ziekenhuis werkt nu samen met alle huisartsen binnen de Huisartsen Coöperatie Deventer en Omstreken (HCDO). “Samen met vasculair internist Gideon Hajer en een team van verpleegkundig specialisten en management is de implementatie van het zorgpad uiteindelijk gelukt. Alle patiënten in het ziekenhuis met een cardiovasculaire aandoening kunnen in het zorgpad. Daarnaast werken we veel intensiever samen met de huisartsen. Zo kunnen we samen veel beter eenduidig individuele behandeldoelen vaststellen. Dat levert gezondheidswinst op voor de patiënt.”

Specialisme-overstijgend

Dat het zorgpad specialisme-overstijgend werkt, zorgt ook voor optimalisatie van het CVRM. Cardiologen, vasculair-internisten, neurologen, vaatchirurgen, interventie-radiologen, gynaecologen en zelfs oogartsen, kinderartsen en geriaters, werken tegenwoordig allemaal samen via het zorgpad. “Alle patiënten met een hoog risico voor hart- en vaatziekten kunnen nu in het zorgpad.”

Daarnaast is van bijna elk specialisme een verpleegkundig specialist of gespecialiseerd verpleegkundige aangesloten. Zij gaan ook langs bij de huisarts en helpen bij ingewikkelde casussen. “Het zorgpad is mooi ingericht, maar we willen ook laten zien dat het zorgpad werkt.”

Passende zorg

Daarvoor deed De Koeijer onderzoek. “Als je het hebt over passende zorg is het belangrijk om te kijken naar wat werkt, waarom en voor wie. Daarom hebben wij niet alleen de data onderzocht maar ook kwalitatief onderzoek gedaan. Er is een gevalideerde vragenlijst uitgezet in de eerste lijn, er zijn multidisciplinaire focusgroepen gehouden tussen zorgprofessionals uit de eerste en tweede lijn en er zijn interviews gedaan met patiënten. Het kwalitatieve onderzoek geeft een goed inzicht achter de cijfers.”

Martens beaamt dit: “Staar je niet blind op PREM’s, PROM’s en kwantitatieve analyses. Met een focusgroep en interviews haal je heel andere informatie naar boven. Zo krijg je ook meer zicht op wat er specifiek voor de regio belangrijk is en werkt.”

Patiënten geven bijvoorbeeld aan dat ze een ander gesprek hebben met de zorgverlener. “Er is meer kennis en op deze manier meer aandacht voor de patiënt. Dat voelen patiënten ook.” De Koeijer benadrukt wel dat het om een relatief kleine groep patiënten gaat die zijn geïnterviewd. “Toch geeft dat een indruk van hoe positief patiënten zijn.”

Samenwerking

Vanuit eerdere onderzoeken is bekend dat een zorgpad de drempels in de hele keten kan wegnemen. Dat komt vooral door duidelijke afspraken en structuur. Deze conclusie trokken de onderzoekers ook bij het zorgpad CVRM van het HartVaatCentrumSalland. “Het voelde voorheen als ‘los zand’. Nu is er veel meer overleg tussen specialisten en huisartsen. Zo kunnen we per patiënt beter eenduidig individuele behandeldoelen vaststellen”, zegt Martens.

In het verleden lag bijvoorbeeld de streefwaarde voor de bloeddruk en cholesterol bij de huisarts hoger dan bij de specialisten. “Dat zorgt voor verwarring en mogelijk verminderde therapietrouw. In de richtlijn CVRM van 2019 hebben we dat daarom gelijk getrokken.”

Cholesterol en bloeddruk

Volgens De Koeijer is sinds de invoering van het zorgpad in 2014 een verbetering te zien in cholesterol en bloeddrukwaarden. “Het gaat om een significant verschil. Er zijn natuurlijk meer factoren van invloed, maar zo’n stevige daling wijst op een positieve relatie tussen de invoer van het zorgpad en de uitkomsten. Patiënten verlieten met betere waarden voor hun gezondheid het ziekenhuis. Zo zat 83 procent van alle patiënten bij ontslag op streefwaarden voor cholesterol.”

Martens vult haar aan: “We weten dat patiënten gezonder worden met een lagere bloeddruk en cholesterol, een gezond gewicht en wanneer zijn niet roken. Het liefst zou ik in de toekomst laten zien dat het zorgpad ook beter preventief werkt dan de huidige standaard behandelingen zonder een specialisme-overstijgend zorgpad.”

En Martens hoopt daarnaast op nog betere aandacht voor cardiovasculair risicomanagement in de eerstelijn. “Uit het kwalitatieve onderzoek blijkt dat huisartsen en POH’ers een beter beeld hebben van hun rol binnen de CVRM-zorg. Dat zorgt voor een versterking van kennis in de eerste lijn en een betere samenwerking met de tweede lijn wat de patiënt weer ten goede komt.”

Minder verwijzingen

Een ander doel van het zorgpad is minder verwijzingen. Dat blijkt toch niet makkelijk te achterhalen. Martens: “De dataverzameling rond het aantal verwijzingen is lastig door verschillende ict-systemen en privacy-issues. En de eenmaal verkregen data zijn ook lastig te interpreteren aangezien onder andere meer aandacht en overlegmogelijkheden soms net voor meer verwijzingen zorgt.”

“En daarbij is eenduidigheid in het noteren van de data die je wil gebruiken belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan het noteren van de juiste ontslagdatum, verwijzing of bloeddruk. Sommigen noteerden bijvoorbeeld de 24-uursmeting, anderen het gemiddelde van drie metingen. Nu gaan we  dat op dezelfde manier doen.”

Kostenvermindering

Uiteindelijk draait het bij een lopend zorgpad ook om geld. Volgens Martens zijn daar goede financiële afspraken over gemaakt. “Eerder was er enig wantrouwen. Er werd gedacht dat specialisten onderling dbc’s aan elkaar zouden kunnen verliezen en huisartsen waren bezorgd dat de patiënten in het ziekenhuis vast gehouden zouden worden. Wij hebben afgesproken dat wij als ziekenhuis ons werk voor hen declareren bij de huisartsen. Dat gaat voor de huisartsenpraktijk uit het ketenzorggeld.”

Stip op de horizon

Martens ziet als stip op de horizon een landelijke database voor zorgevaluatie. “Daarmee kunnen we landelijk onderzoek doen. Daarvoor is het noodzakelijk in de verschillende regio’s te kijken hoe je een zorgpad CVRM het beste kan organiseren. Het is niet zomaar een blauwdruk die je kunt kopiëren en plakken op jouw regio.”

Volgens Martens is een specialisme-overstijgend zorgpad CVRM met huisartsen in de regio een must. “De hele zorg kan hierdoor verbeteren. Het geeft andere inzichten en bewijs naar raden van bestuur of verzekeraars om te laten zien dat het niet voor niks is. Uiteindelijk levert het gezondheidswinst op voor de patiënt.”