KiZ special Samen beslissen (2023)
Toolkits Samen Beslissen in de ggz: co-creatie met cliënten en naasten
Uit verschillende peilingen blijkt dat samen beslissen leeft en tot op zekere hoogte wordt toegepast in de ggz. Tegelijkertijd verschillen de percepties van cliënten en ggz-professionals over hoe het staat met samen beslissen. Dit gaat vooral over het expliciet maken welke beslissingen samen genomen worden en over het inzichtelijk maken van behandelopties met voor- en nadelen. MIND en Akwa GGZ ontwikkelden Toolkits Samen Beslissen om hierbij te ondersteunen. In dit artikel wordt stilgestaan bij het ontwikkelproces, de toolkits, ontvangst in de praktijk en wensen voor de toekomst.
Richtlijnen voor zorg op maat: de opmaat voor samen beslissen
Richtlijnen bevatten algemeen bruikbare aanbevelingen maar zijn zelden dwingend. Ze gaan uit van de gemiddelde patiënt met een bepaalde ziekte of klacht. In de praktijk hebben zorgverleners te maken met een grote variatie aan patiënten, jong en oud, met en zonder comorbiditeit, met wisselende vaardigheden op gebied van taal en gezondheid, en bovendien uiteenlopende wensen en verwachtingen. Hoe kunnen richtlijnen bijdragen aan zorg op maat en samen beslissen?
Hoe samen beslissen passende zorg versterkt
In dit interview spreekt KiZ met samen beslissen-experts. Zij geven elk vanuit een eigen perspectief - van patiënt, zorgverlener, overheid en zorgorganisatie - hun visie op de toekomst van samen beslissen, waarom de verbinding met zorguitkomsten cruciaal is en hoe het passende zorg versterkt.
De weerbarstige praktijk van samen beslissen
Ellen Driever heeft veel onderzoek naar samen beslissen gedaan en promoveerde op dit onderwerp. Sinds een half jaar werkt ze als arts-assistent in opleiding tot kinderarts. "In de praktijk merk ik dat ik regelmatig bewust onbekwaam ben in samen beslissen. Het is veel moeilijker om het toe te passen, dan om het te analyseren of om erover te schrijven. Als ik overtuigd ben dat dit de beste behandeling is voor het kind, wil ik zo graag sturen naar één behandeling. In die situatie geef ik weinig ruimte voor de wensen van de ouders en het kind."
Passende zorg is Levensloopzorg: een blauwdruk voor implementatie van waardegedreven zorg
Met de slogan ‘Zorg van waarde’ startte het Leids Universitair Medisch Centrum in 2020 de implementatie van waardegedreven zorg. De principes hiervan kunnen als een formule tegen elkaar worden uitgezet. Een integrale aanpak maakt verbanden tussen de elementen zichtbaar en de effecten van implementatie op meerdere niveaus wetenschappelijk meetbaar.
Vijf uitdagingen voor samen beslissen in de ouderenzorg
De focus op passende zorg van het ministerie van VWS benadrukt het belang om goed aan te sluiten bij de situatie en de wensen van ouderen gericht op een betere kwaliteit van leven. Niet vanzelfsprekend ‘meer’ doen, niet vanzelfsprekend ‘minder’ doen, wel mogelijk vaker ‘anders’ doen. Samen beslissen wordt gezien als een belangrijke manier van gespreksvoering om samen met de oudere te komen tot deze passende zorg. Er zijn echter uitdagingen te signaleren.
KiZ special Samen beslissen | Naar meer bewuste onbekwaamheid
Samen beslissen vormt een belangrijke basis voor de transformatie die de zorg moet ondergaan. Het is een blijvertje in de zorg en is dus ook voor de redactie van Kwaliteit in Zorg (KiZ) een terugkerend thema met deze nieuwe special: waar staan we met samen beslissen en wat zijn de belangrijkste uitdagingen in de huidige samenleving?
‘Samen beslissen beperkt zich niet tot de competentie communicatie’
In de huisartsenzorg is het belangrijk om samen met de patiënt te beslissen over de best passende behandeling. Toch beperkt de aandacht voor dit thema zich in de huisartsopleiding vaak tot slechts één losstaande training. Dat is onvoldoende voor een goed leerproces, zegt Anouk Baghus, huisarts in opleiding en onderzoeker bij Maastricht University. Zij presenteert de nieuwe longitudinale leerlijn ‘Samen Beslissen’.
