Treant past bij het leren en verbeteren steeds meer het gedachtengoed van Safety-II toe. Het toepassen van een FRAM-analyse op een complex zorgproces is als positief ervaren: zorgprofessionals keken vanuit een ander perspectief naar de eigen werkzaamheden en de samenwerking met andere disciplines. Ze kwamen hierdoor met verbetervoorstellen die daadwerkelijk nuttig zijn voor de praktijk en draagvlak hebben bij de mensen op werkvloer.

Uit verschillende peilingen blijkt dat samen beslissen leeft en tot op zekere hoogte wordt toegepast in de ggz. Tegelijkertijd verschillen de percepties van cliënten en ggz-professionals over hoe het staat met samen beslissen. Dit gaat vooral over het expliciet maken welke beslissingen samen genomen worden en over het inzichtelijk maken van behandelopties met voor- en nadelen. MIND en Akwa GGZ ontwikkelden Toolkits Samen Beslissen om hierbij te ondersteunen. In dit artikel wordt stilgestaan bij het ontwikkelproces, de toolkits, ontvangst in de praktijk en wensen voor de toekomst.

Richtlijnen bevatten algemeen bruikbare aanbevelingen maar zijn zelden dwingend. Ze gaan uit van de gemiddelde patiënt met een bepaalde ziekte of klacht. In de praktijk hebben zorgverleners te maken met een grote variatie aan patiënten, jong en oud, met en zonder comorbiditeit, met wisselende vaardigheden op gebied van taal en gezondheid, en bovendien uiteenlopende wensen en verwachtingen. Hoe kunnen richtlijnen bijdragen aan zorg op maat en samen beslissen?

In dit interview spreekt KiZ met samen beslissen-experts. Zij geven elk vanuit een eigen perspectief - van patiënt, zorgverlener, overheid en zorgorganisatie - hun visie op de toekomst van samen beslissen, waarom de verbinding met zorguitkomsten cruciaal is en hoe het passende zorg versterkt.

Ellen Driever heeft veel onderzoek naar samen beslissen gedaan en promoveerde op dit onderwerp. Sinds een half jaar werkt ze als arts-assistent in opleiding tot kinderarts. "In de praktijk merk ik dat ik regelmatig bewust onbekwaam ben in samen beslissen. Het is veel moeilijker om het toe te passen, dan om het te analyseren of om erover te schrijven. Als ik overtuigd ben dat dit de beste behandeling is voor het kind, wil ik zo graag sturen naar één behandeling. In die situatie geef ik weinig ruimte voor de wensen van de ouders en het kind."

Centraal in het denken over Safety-II staat het bevorderen van veerkracht van zorgpraktijken. Om dit te bereiken, is het van belang om processen van onderlinge feedback en reflectie binnen en tussen teams, ook wel ‘horizontale verantwoording’ genoemd, te versterken. Dat blijkt uit het project Ruimte voor Veerkracht.