Het zorgstelsel heeft in ieder geval niet gefaald in de coronacrisis. In de coronacrisis waren er vergaande vormen van samenwerking te zien die niemand voor mogelijk had gehouden. Dat zei Wouter Bos in een interview met Zorgvisie. Wel moet er flink aan het stelsel worden gesleuteld om het beter te laten werken. Dat was aanleiding om de lezers van Zorgvisie in een Poll drie opties voor te leggen over het zorgstelsel.

Zorgstelsel faalt

Voor de keuze ‘het zorgstelsel heeft gefaald en moet worden vervangen door een stelsel zonder concurrentie’ kozen 32 van de 59 deelnemers. Voorstanders van een nieuw zorgstelsel vinden dat de zorg geen markt is. Ze zien in het huidige stelsel slinkse ‘zorgcowboys’ en zorgondernemers die een dikke boterham verdienen aan ziekte. Ook is er een hele industrie van ‘ruifmee-eters’, zoals auditbureaus en adviesbureaus, vindt bijvoorbeeld Glen van Meerten. Tegenstanders van het huidige stelsel willen af van de perverse prikkels die het maken van veel productie belonen. Daardoor doen ziekenhuizen te veel onnodige onderzoeken. ‘Het is een multicomplex verdienmodel geworden en schiet daarmee voorbij aan het doel van zorgen voor elkaar’, stelt Tom Kuipers. Tegenstanders richten hun pijlen ook op zorgverzekeraars, die te veel macht hebben en dwangcontracten opleggen aan zorgverleners. Ook zijn er volgens enkelen te veel managers, waardoor zorgverleners te weinig ruimte krijgen voor hun vakmanschap.

Zorgstelsel aanpassen

De meeste mensen die vinden dat het zorgstelsel niet heeft gefaald, willen wel dat het zorgstelsel wordt aangepast om samenwerking makkelijker te maken. Voor deze optie kozen 22 deelnemers. Qua samenwerking kan er veel binnen het stelsel, maar de mogelijkheden moeten beter worden benut. Willem Koelewijn wil zelfs dat samenwerking wordt verplicht. Kleine verzekeraars moeten het beleid van de grote volgen en niet ook nog eens met eigen voorwaarden komen. De hinderlijke schotten tussen Wlz, Wmo en Zvw moeten makkelijker geslecht kunnen worden of zelfs helemaal verdwijnen.

Concurrentie is nuttig

De voorstanders vinden concurrentie nuttig om de zorg betaalbaar te houden. Het stimuleert zorgaanbieders om zo doelmatig mogelijk de beste kwaliteit van zorg te leveren. ‘Enige competitie is nodig om de rotte appels wakker te schudden’, vindt Joke de Vries. Concurrentie houdt aanbieders ook scherp om de wachtlijsten beperkt te houden en om te innoveren.

Stelsel staat stevig

Het kost erg veel geld en energie om het zorgstelsel te wijzigen. Daar zit niemand op te wachten in deze crisis. Michiel Verkoulen roemt de toegankelijkheid, diepte en breedte van het zorgaanbod in Nederland. Dat is internationaal gezien ongeëvenaard. ‘Wat meer sturing door zorgverzekeraars in de regio zou gewenst zijn, maar het stelsel staat stevig.’