‘Onzin is het verkeerde woord’, schrijft een anonieme huisarts. ‘Voor de andere collega zelf heeft het namelijk wel degelijk zin.’ De Zorgvisie-lezer vindt dat iedereen zijn of haar eigen gelijk in twijfel zou moeten trekken. ‘Waarom zou je zelf wel gelijk hebben, terwijl er nog zoveel onbekend is…’

Andere waarheid

Luisteren, luisteren, luisteren, daarop hamert diegene. ‘Door nieuwsgierig te zijn naar het andere verhaal en de juiste vragen te stellen, dwing je jezelf de achtergrond van een andere waarheid te herkennen en samen soms te erkennen dat de waarheid nog helemaal niet altijd bekend is.’

Positief tegenover vaccinatie

De anonieme huisarts schrijft verder: ‘Ik merk dat de angst voor ADE (antibody-dependent enhancement, red.) me lang heeft tegengehouden me positief op te stellen over vaccinatie. Het is op dat moment vreselijk te merken dat de meerderheid van collega’s al zo gepolariseerd is dat je als wappie wordt weggezet. Het lijkt op dat ogenblik alsof je met een sektarische meerderheid een discussie wilt aangaan. Ik hoop nu dat hun waarheid inderdaad de juiste blijkt te zijn, maar ben in deze nog steeds niet overtuigd.’

Beperkt perspectief

‘Alleen in dialoog kun je problemen beter begrijpen’, gelooft senior beleidsmedewerker Anja Verburg. ‘Iedereen heeft maar een beperkt perspectief op de waarheid, de wereld en het geheel. Alleen in dialoog kunnen we verder komen.’

Aanspreken

Hoogleraar Health technology assessment Erik Buskens schrijft: ‘Hen erop aanspreken en hen bevragen op de evidentie voor hun beweringen. Tegenwerpingen over niet bewezen veiligheid of iets dergelijks op langer termijn kunnen op grond van o.a. procedé en ervaringen met andere vaccins worden weerlegd.’ Op het moment dat de gezondheid van individuele patiënten of groepen in het gevaar komt, zal hij dat melden bij inspectie.

Niet bij voorbaat oordelen

‘Ik neem ze bijzonder serieus’, schrijft beleidsmedewerker HR Jan van Dam, ‘en kijk natuurlijk vooral op welke bronnen zij zich baseren. Mijns inziens zou het schadelijk zijn voor de ontwikkeling van de (medische) wetenschap als we bij voorbaat een standpunt innemen ten opzichte van standpunten die afwijken van wat in het algemeen als waarheid wordt gehanteerd en als discutabel worden gelabeld.’

Onderbouwen met goed onderzoek

‘Het is in ieder geval van belang hun zorgen serieus te nemen’, schrijft medisch psycholoog en toezichthouder bij verschillende zorgorganisaties M.H. Oosterwijk. ‘Ook in het reguliere debat worden stelligheden verkondigd die wetenschappelijk gezien niet altijd onderbouwd zijn. Ze noemt specifiek de uitspraak van demissionair minister Hugo de Jonge over ‘dansen met Janssen’. ‘Wetenschap is het respectvol in openheid uitwisselen van argumenten en dat onderbouwen met goed onderzoek.’

Kritische vragen stellen

De mening van gz-psycholoog M. Buizert sluit daar bij aan. ‘Wat ik merk is dat als je een andere mening verkondigt dan die van de heer Rutte en de heer De Jonge, dat je gelijk weggezet wordt als wappie, afwijkend, ondermijnend etc. We werken op een niveau dat we geleerd hebben om onderzoek te doen en kritische vragen te stellen. Dat is de reden dat we tot nieuwe ontdekkingen komen of behandelingen verbeteren. Laten we dit alsjeblieft niet monddood maken maar met gezonde nieuwsgierigheid en respect naar elkaar onderzoeken.’

Verkokerd denken

‘Het lijkt me erg lastig’, zegt longverpleegkundige B. Jiskoot. ‘In discussie gaan met argumenten heeft doorgaans weinig zin als het gaat om mensen met zo’n verkokerd denken.’ De longverpleegkundige vindt de retoriek van het ACC ‘zeer kwalijk’: ‘Juist jongeren zijn zeer ontvankelijk voor angst- en complotdenken, en veel jongeren lezen ook niet veel meer dan wat instant op de sociale media verschijnt.’

Drogredenen

Psychiater Michiel van den Oever heeft problemen met twee dingen: ten eerste de inhoud van de dingen die gezegd worden, maar ook de vorm waarin deze dingen gezegd worden. Hij schrijft over een video van het Artsen Covid Collectief. ‘Ze bedienen zich in 7 minuten tijd van heel veel drogredenen, waarmee – in mijn ogen – de inhoudelijke boodschap ook direct gediskwalificeerd is. Ik vind het belangrijk om een goede discussie te voeren, daar moet je als gesprekspartner betrouwbaar in zijn. Drogredenen maken dat ik het collectief als een zeer onbetrouwbare (en dus schadelijk voor de publieke opinie) groep mensen zie.’