Een aantal zaken mis ik in bovenstaande rapportage, in de discussie over verplichte gg-zorg, én überhaupt in de voorbereiding naar de start van de nieuwe wet-/regelgeving Wvggz en Wzd) van de dwang- of verplichte gg-zorg per 1 jan. 2020.
Het is goed dat ambulante dwang-behandeling een nieuwe variant wordt in de verplichte zorg in crisis-situaties.
Maar wel met een waarschuwing waar het gaat om het economische motief: ‘een klinische dwang-opname is duurder dan verplichte ambulante zorg’.

Uitgangpunt moet m.i. zijn: ‘dwang-behandeling, ambulant of een opname, als de aandoening en de zorg-behoefte dat vragen’.
Dat is op dit ogenblik m.i. een groot manco in de crisis-ggz: te eenzijdig wordt voornamelijk vanuit de gevaars- en veiligheidscriteria (voor zichzelf en/of anderen) een ‘gedwongen opname’ te vaak een openbare orde vraagstuk. Het moet eerst uit de hand lopen.
Met als ‘bijwerkingen’: een geëscaleerde crisis-situatie, noodzakelijk politie-hulp/-ingrijpen, vaak gepaard gaande met (overmatig) geweld. Traumatiserend voor de cliënt, haar of zijn omgeving en de andere betrokkenen.

Waarom beoordelen en indiceren psychiaters (dat is toch, ook, hun vak??) verplichte en dwangzorg voornamelijk vanuit het gevaar en veiligheid van de cliënt en de omgeving, maar niet vanuit hun expertise: ‘wat vraagt de aandoening en de zorg-behoefte van de crisis-cliënt (en zijn omgeving) aan (evt.) gedwongen?’.
Ik constateer op dat punt: een ‘onder-indicatie/-behandeling’. Waardoor escalerende crises, d.w.z. een (te) laat gedwongen ingrijpen. Ook afgezet tegen de herstel-potenties, die immers minder en/of gecompliceerder worden bij (onnodige) escalaties en gewelddadig ingrijpen.
Er zijn overigens wel psychiaters (bv psychiater Wim Canton *) die ook volgens de huidige Wbopz het kunnen verantwoorden dat eerder gedwongen ingrijpen zorg-verantwoord is. En dat ook noodzakelijk vinden én praktizeren.
Ik mis in psychiaters- c.q. NVvP-land een discussie daarover. M.i. een must als voorbereiding op de invoering van de Wvggz per 1 januari 2020.
Overigens is de nieuw Wet(vggz) m.i. ook ruimer in dat opzicht geformuleerd: zie art.3:4, c/d/e.
Uitgangspunt voor verplichte of gedwongen zorg dient m.i. niet alleen gebaseerd zijn op het gevaars- en veiligheidscriterium. Kern is: wat voor zorg heeft de cliënt in crisis nodig, gezien vanuit (het proces van) de aandoening en het herstel-perspectief. Dat is m.i. wat ze bedoelen met ’dat de Wvggz ‘patiënt-volgend’ is, maat-werk dus.

Het is uiteraard goed dat vroegtijdiger ingrijpen met verplichte zorg als vrijwillige zorg niet mogelijk is, als de aandoening dat vraagt. Uiteraard b.v.k. ambulant. Ook om te voorkomen voor alle betrokkenen dat ze in een geëscaleerde toestand van verwarring terecht komen.
Overigens kan dat ook met de huidige Wet(bopz). Maar dan moeten psychiaters die verplichte gg-zorg eerder en snelle indiceren, de huidige ambulante gg-zorg (Fact en Bemoeizorg) zich zowel kwantitatief als kwalitatief anders gaan opstellen en ontwikkelen.
Bovendien zou het aan te bevelen zijn als in de klinische gg-zorg niet alleen eenzijdig farmacotherapie (pillen) gegeven wordt, maar dat er sprake is van voldoende en een gevarieerd activiteiten-programma, w.o. de start van de individuele en psycho-sociale behandeling.
Het is toch van de gekke, dat een vriend van me 2 jaar geleden 3 maanden vrijwillig opgenomen werd in een universiteits-kliniek, waar behalve dagelijks kranten-lezen en soms groeps-wandelen niets gebeurde, zelfs zijn partner niet actief betrokken werd bij de ‘behandeling’ (sic?). Ik zou daar alleen al ‘gek’ of agressief van worden, als ik in een niet-depressieve, maar hypomane periode verkeer. Maar depressieve mensen zullen gezien hun aandoening zich ‘aangepast’ gedragen.

Jan Jansen

(vrijwilliger als ervaringsdeskundige en naasten in cliënten-/familieorganisaties: VMDB en de koepel MIND)

* Psychiater W. Canton in interview in Pm 18/3, kwartaalschrift van de VMDB (Ver. voor Manisch Depressieven en Betrokkenen)