In 2011 ontwikkelde Philips met architect Thomas Rau een uniek circulair businessmodel. Rau kocht voor zijn architectenkantoor geen lichtsysteem, maar betaalde voor het gebruik van licht ‘per lux’. De lichtinstallatie bleef eigendom van Philips, zodat het bedrijf er belang bij had om het systeem zo sterk en zuinig mogelijk te maken. Geestesvader van dit circulaire businessmodel, samen met Rau, was Robert Metzke. Het hoofd duurzaamheid van Philips liep destijds voor de troepen uit. Niet iedereen was overtuigd dat de circulaire economie serious business zou worden. Achteraf is hij blij dat zij het wel serieus namen. Philips nam daardoor al vroeg een aanloop voor de sprong naar circulariteit. Een overgang naar een circulaire manier van werken is hard nodig om onze klimaatdoelen te halen en steeds schaarser wordende grondstoffen te sparen. Metzke: “Ongeveer de helft van de CO2-reductie moet uit circulaire modellen komen.”

Verkwisten

Ook de zorg zal een duit in het zakje moeten doen en een overgang naar een circulaire manier van werken moeten maken. “De sector is erg vervuilend en stoot meer uit dan de scheepvaart en luchtvaart samen”, vertelt Metzke. Zeven procent van onze landelijke CO2-uitstoot is toe te schrijven aan de zorg. Het reduceren van de uitstoot kan deels met energiemaatregelen. Maar om echt verschil te maken zal ook de inrichting van de zorg zelf moeten veranderen. Metzke: “Driekwart van de emissie van ziekenhuizen zit in de toeleveringsketen. Daar is dus veel winst te halen. Bij het verlagen van die negatieve impact kunnen wij helpen. Onze MRI- en CT-scanners zijn grote apparaten met veel materiaal. Als we dat zoveel mogelijk opnieuw gebruiken en niet weggooien, dan verkwisten we veel minder waardevolle grondstoffen.”

Ecodesign

Philips wil de zorg helpen bij het verduurzamen. Metzke denkt dat ziekenhuizen veel kunnen hebben aan de ervaring die zijn organisatie heeft opgedaan. “We waren er vroeg bij en hebben serieus in verduurzaming geïnvesteerd.” Philips was al bezig met ecodesign voordat Metzke in 2008 naar dit bedrijf kwam. Hij kreeg een miljard euro investeringsgeld om ecodesign bij een kwart van de omzet toe te passen. Dat lukte in 2012. Vervolgens slaagde Philips er onder zijn leiding in om de CO2-uitstoot fors terug te brengen. Sinds 2020 mag het elektronicaconcern zich zelfs wereldwijd CO2-neutraal noemen, vertelt Metzke. “Ons energiegebruik was in tien jaar tijd teruggelopen met bijna tachtig procent. We gebruiken nu wereldwijd alleen nog groene stroom: een zegen nu de energieprijzen door het dak gaan.”

Toeleveringsketen

De kennis die Philips heeft opgedaan over onder meer energie-efficiency is ook voor andere organisaties erg nuttig, merkt Metzke. Hij deelt deze bijvoorbeeld met leveranciers. “We hebben hen gevraagd om met ons de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot van onze toeleveringsketen terug te dringen volgens wetenschappelijk onderbouwde targets. Daar heeft 45 procent van onze leveranciers zich aan gecommitteerd. Dit heeft een enorme positieve impact, die vele malen groter is dan wat we met onze eigen productie kunnen bereiken.” Philips is nu het eerste gezondheidstechnologiebedrijf dat werkt met wetenschappelijk onderbouwde reductiedoelen voor directe, indirecte én in de keten veroorzaakte emissies (scope 1, 2 én 3).

Zorgpaden

Philips deelt ook kennis in rechtstreekse partnerschappen met ziekenhuizen. Zo heeft het een samenwerking met het Champalimaud-ziekenhuis in Lissabon. Ze werken vijf jaar samen aan het terugbrengen van de uitstoot van de diagnostiek. Philips deed een nulmeting van de huidige CO2-uitstoot en droeg maatregelen aan om deze fors te verlagen. Het is de bedoeling dat de emissie van de diagnostiek bij het Champaulimaud in 2028 met de helft is gedaald. In samenwerkingen zoals deze wordt gepoogd om het energieverbruik te verlagen en onnodig gebruik van grondstoffen en afval te voorkomen. Last but not least kan Philips partners terzijde staan bij het verduurzamen van zorgpaden. Ook hierin is expertise opgebouwd die het bedrijf graag deelt, vertelt Metzke. “Daarbij kijken we naar effectiviteit, efficiëntie, zorguitkomsten en ook milieu-uitkomsten. Door zorgpaden opnieuw te ontwerpen kun je de emissie van de zorg ook fors verlagen. Je kunt bijvoorbeeld kijken of je afspraken kunt vervangen door videobellen of afspraken kunt bundelen, waardoor je het aantal reisbewegingen beperkt.”

Vorderingen

Dat Philips aan de weg timmert met duurzaamheid en circulariteit is duidelijk aan de huidige generatie apparaten te merken, vertelt Metzke. Hij geeft het voorbeeld van MRI-scanners. “Die zijn veel zuiniger geworden, onder meer dankzij door ons ontwikkelde software. Daardoor kunnen zorgprofessionals twee keer zoveel patiënten behandelen en is het energieverbruik per scan 40 procent lager.” Ook wat betreft circulariteit zijn grote vorderingen gemaakt. Philips heeft nu een breed portfolio van refurbished apparaten die als nieuw zijn en een volledige fabrieksgarantie hebben. Voor de nieuwe generaties apparaten van Philips geldt dat ze veel minder verspilling van grondstoffen veroorzaken. Een voorbeeld zijn de BlueSeal MRI-scanners. Die zijn 900 kilo lichter ontworpen dan traditionele systemen doordat ze geen helium hoeven te verwerken. BlueSeal MRI-scanners bevatten niet meer 1.500 maar slechts zeven liter helium dat bovendien niet uit het apparaat verdwijnt. Dankzij deze technologie is er sinds 2018 al meer dan een miljoen liter helium bespaard. Dat is erg goed nieuws omdat een tekort aan dit niet-hernieuwbare en niet-terugwinbare gas dreigt.

Versnelling

Bij elk nieuw apparaat denkt Philips tegenwoordig na over duurzame materialen, efficiënt gebruik en onderhoud. Ook wordt er rekening met hergebruik van onderdelen, bijvoorbeeld door een modulair ontwerp. En dat is nog maar het begin van een nog veel verstrekkender ontwikkeling. Qua circulariteit zet Philips de komende jaren nog een tandje bij. Metzke: “We gaan van 18 procent circulaire oplossingen naar 25 procent in 2025.” Hij maakt zich geen zorgen over de vraag naar duurzame oplossingen. In de zorg ziet hij een versnelling als het gaat om verduurzaming. “Het bewustzijn dat het groener moet, is er bij het grootste deel van de zorgbestuurders. Tweederde is serieus begonnen en maakt er werk van. In tenders van de Britse publieke zorgverstrekker NHS telt duurzaamheid voor eenvijfde van de gunningscriteria mee. Er zijn vijftienduizend ziekenhuizen die CO2-neutraal willen worden. Deze beweging is absoluut niet meer te stoppen.”

Lees verder over hoe Philips samen met ziekenhuizen werkt aan een duurzaame gezondheidszorg.