Duurzaamheid

Ziekenhuiszorg
Radboudumc-bestuursvoorzitter Bertine Lahuis en intensivist Hugo Touw

Bertine Lahuis: ‘Er valt veel te winnen in het doorbreken van gewoontes’

Met Cathy van Beek in de voorhoede startte Radboudumc twaalf jaar geleden haar groene reis. Inmiddels zijn de CO2-doelstellingen voor 2030 gehaald. Next stop: duurzaamheid inbouwen in alle zorgpaden. “Duurzaamheid is geen apart hoofdstuk, maar moet een dagelijks onderdeel van onderwijs, onderzoek en zorg zijn”, vertellen bestuursvoorzitter Bertine Lahuis en intensivist Hugo Touw.

Over duurzaamheid

Maatschappelijk verantwoord zorg aanbieden

Bij het thema duurzaamheid in de context van gezondheidszorg kun je denken aan uiteenlopende zaken. Tegengaan van verspilling in de zorg, omgaan met medisch afval, energieneutraal bouwen, levensbestendig wonen, flexibel en dus toekomstbestendig zorgvastgoed, duurzaam personeelsbeleid, duurzame voeding en ‘healing environment’ zijn ontwikkelingen die geassocieerd worden met duurzaamheid in de gezondheidszorg.

Lees meer

Al deze vormen van duurzaamheid zijn te scharen onder de term maatschappelijk verantwoord ondernemen. Verbeteringen op het gebied van duurzaamheid in deze brede betekenis van het woord leiden niet alleen tot kostenbesparingen, maar ook tot meer kwaliteit van zorg en dus tevredenheid onder cliënten en medewerkers.

Verspilling in de gezondheidszorg

Alleen al door verspilling tegen te gaan, verbetert een zorgorganisatie haar duurzaamheid, realiseert besparingen en bevordert het welzijn van haar cliënten. Een belangrijk onderwerp is medicatie. In ieder medicijnkastje bevindt zich wel een bijna volle tube zalf of halfvolle pillenstrip die daar vaak blijft liggen tot de houdbaarheidsdatum ruim overschreden is. Begin 2017 bleek uit onderzoek van de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen en apothekersorganisatie KPMG voor Omroep Max dat huisartsen en apotheken overgebleven medicatie soms ter beschikking stellen aan patiënten met een krappe portemonnee. Ook overbehandeling, onnodige röntgenfoto’s en mri-scans vormen een bron van verspilling en ongewenste belasting van de patiënt of cliënt.

Duurzame afvalverwerking

Zorginstellingen, laboratoria en apotheken produceren grote hoeveelheden afval. Deels is dat gevaarlijk afval oftewel specifiek ziekenhuisafval (sza) dat alleen door vergunninghouders mag worden beheerd. Ook voor het als afval de zorginstelling verlaat, is het werken met gevaarlijke stoffen een belangrijk aspect van duurzame bedrijfsvoering. Verder worden in zorginstellingen natuurlijk grote hoeveelheden wegwerpmateriaal gebruikt; denk alleen al aan incontinentiemateriaal. Verschillende bedrijven hebben zich gespecialiseerd in de duurzame verwerking van dat afval.

Duurzaam (ver)bouwen

In 2020 moeten alle lidstaten van de Europese Unie eisen geformuleerd hebben voor het energiegebruik van nieuwe gebouwen. Met het oog daarop heeft SBRCURnet, het kennisnetwerk voor de bouw, de nZEB-tool om een nearly Zero Energy Building te realiseren. Ook zorginstellingen, die doordat ze 24/7 in bedrijf zijn veel energie gebruiken, zullen aan deze eisen moeten voldoen. Begin dit jaar bracht de Technische Universiteit Eindhoven een rapport uit over het project nZEB Hospital Buildings dat zij samen met Royal HaskoningDHV uitvoert. Als de energieprijzen stijgen, gaat duurzaamheid bovendien hand in hand met een directe besparing in de kosten. Bij nieuwbouw en renovatie zijn vele mogelijkheden voorhanden. Verschillende partijen bieden ondersteuning en advies. Zo heeft stichting Urgenda verschillende initiatieven ontwikkeld om de zorg te verduurzamen. Het Kenniscentrum Wonen-Zorg van Aedes-Actiz heeft het programma Duurzaam Thuis ontwikkeld om renovaties te bevorderen die een woning tegelijkertijd energieneutraal als levensbestendig maken. Het Milieuplatform Zorg, branchevereniging van intramurale zorginstellingen voor kennisuitwisselingen en kennisopbouw voor een duurzame bedrijfsvoering, stelt een tool ter beschikking om te meten hoe goed een zorginstelling scoort op duurzaamheid: de milieuthermometer. Ook stichting Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen, heeft twee tools ontwikkeld voor het meten van duurzaamheid: MVO-balans (gratis) en de Milieubarometer (gratis proefjaar). Daarnaast zijn er adviesbureaus die zich gespecialiseerd hebben in verduurzaming van zorgvastgoed.

Duurzame bedrijfsvoering

De stichting MVO Nederland heeft als missie bedrijven en organisaties te inspireren om samen ‘klimaatneutrale, circulaire en inclusieve bedrijfsmodellen’ te realiseren. De stichting heeft een apart netwerk voor de zorg MVO Netwerk Zorg dat met bijeenkomsten, een kennisdossier en allerlei andere initiatieven de sector helpt bij duurzaamheid.

Duurzaam personeelsbeleid

De personeelstekorten in de zorg versterken het belang van duurzaam personeelsbeleid. De brancheorganisaties besteden hier dan ook aandacht aan. Zo biedt Actiz haar leden de hr-tool Seniorkracht voor duurzaam inzetbaarheidbeleid en organiseerde de VGN verschillende webinars voor strategisch personeelsbeleid. Ook de CNV draagt haar steentje bij met haar initiatief Sterk in je werk, zorg voor jezelf.

Duurzame voeding

Stichting Diverzio is een van de partners van MVO Nederland Netwerk Zorg en bevordert de inkoop van duurzaam geproduceerd eten en drinken in de sectoren zorg en welzijn, overheid en onderwijs. Ook is er tegenwoordig veel aandacht voor het tegengaan van voedselverspilling. Een van de voorlopers op dit gebied is de Maartenskliniek.

Uitgelicht congres

Congres Dilemma’s in de Wet zorg en dwang

Van der Valk Utrecht

Congres ggz uit de knel

Van der Valk Hotel Utrecht