Duurzaamheid

Ziekenhuiszorg
Radboudumc-bestuursvoorzitter Bertine Lahuis en intensivist Hugo Touw

Bertine Lahuis: ‘Er valt veel te winnen in het doorbreken van gewoontes’

Met Cathy van Beek in de voorhoede startte Radboudumc twaalf jaar geleden haar groene reis. Inmiddels zijn de CO2-doelstellingen voor 2030 gehaald. Next stop: duurzaamheid inbouwen in alle zorgpaden. “Duurzaamheid is geen apart hoofdstuk, maar moet een dagelijks onderdeel van onderwijs, onderzoek en zorg zijn”, vertellen bestuursvoorzitter Bertine Lahuis en intensivist Hugo Touw.
Duurzaamheid
Op de foto: Ilyes Machkor

‘Duurzaamheid vraagt een regionale aanpak’

Tijdens de geboorte van zijn zoontje werd Ilyes Machkor (31) geconfronteerd met de enorme afvalberg in het Dijklander Ziekenhuis. Het vormde voor hem het startschot om zich in te zetten voor een groene zorgsector. Eerst in het ziekenhuis, nu bij Zilveren Kruis. “Ik wil systemische obstakels opruimen.”
Passende zorg
Daktuin Pennemes

Vijf ideeën voor een gezonde werk- en leefomgeving

Van dagbesteding en behandeling in de buitenlucht tot kippen in het verpleeghuis en een oefentuin voor fysiotherapie. Een healing environment leidt tot gelukkige medewerkers en zorgvragers. In deze aflevering van Groene rakkers deelt Zorgvisie vijf goede voorbeelden uit de cure en care.
Ziekenhuiszorg
Op de foto: arts-onderzoeker Eva Cohen

‘Soms moet je tegen heilige huisjes schoppen’

De verspilling van wegwerpmaterialen wakkerde bij Eva Cohen (28) een groen vuurtje aan. Via onderzoek, onderwijs en de zorg bouwt zij aan een duurzame zorgsector. “Patiënten willen klimaatvriendelijkere keuzes maken wanneer deze niet afdoen aan de kwaliteit.”
Ziekenhuiszorg
Op de foto: Frido Kraanen, sinds 1 juli 2024 bestuurder van Gelre Ziekenhuizen

Frido Kraanen: ‘Not invented here is de achilleshiel van de zorg’

Maak Gelre Ziekenhuizen financieel gezond en zoek de regionale samenwerking. Met die opdracht ging bestuurder Frido Kraanen afgelopen zomer aan de slag. Snel daarna ontdekte hij dat de ziekenhuisgroep snakt naar een perspectief. “We moeten uit de overlevingsstand en herstellen met een doel.”
Ziekenhuiszorg
Op de foto: bestuurder Joke Boonstra en ziekenhuisapotheker Nicole Hunfeld

Joke Boonstra: ‘Dit gaat ziekenhuizen helpen om aan de Green Deal te voldoen’

Greenteams leggen vaak dezelfde route af om een groene interventie te implementeren. Dat kan efficiënter, aldus bestuurder Joke Boonstra. Met een menukaart vol evidence based interventies, implementatiecoaches en regionale leernetwerken wil het Citrienfonds duurzame zorg een boost geven.
Ziekenhuiszorg
Op de foto NFU-vicevoorzitter Bertine Lahuis en NVZ-voorzitter Ad Melkert

Ad Melkert: ‘Ziekenhuizen moeten elkaar aanspreken op duurzaamheidsbeleid’

Waar de Green Deal voorheen een papieren exercitie was, is het nu de hoogste tijd om meters te maken en best practices over te nemen. “Geen nieuwe beleidsdocumenten meer, maar uitvoering, uitvoering, uitvoering”, aldus NVZ-voorzitter Ad Melkert en NFU-vicevoorzitter Bertine Lahuis.
Duurzaamheid

Hans van Goudoever (Amsterdam UMC): ‘Duurzaamheid in onze haarvaten’

Na de fusie besloot de ziekenhuistop dat duurzaamheid geen relevant thema voor Amsterdam UMC was. Vijf jaar verder behoort het tot de top drie doelstellingen. “We gaan breken met tradities”, aldus bestuursvoorzitter Hans van Goudoever en anesthesioloog Niek Sperna Weiland.   
Duurzaamheid

Paulina Snijders: ‘Duurzaamheid is voor een CFO een festival van kansen’

Lagere energiekosten, minder verspilling en een efficiëntere besteding van zorgtijd. Duurzaamheidsbeleid is volgens UMCG-bestuurder Paulina Snijders een festival van kansen. Bij haar aantreden trok zij de CO2-deadline van 2050 naar 2035. “We gaan van ‘we doen wat er kan’ naar ‘we doen het duurzaam’.”
Duurzaamheid

Henk Snapper (Martini Ziekenhuis): ‘Duurzaamheid is een minimumcriterium’

In 2007 omarmde het Martini Ziekenhuis het gedachtegoed healing environment. Inmiddels is duurzaamheid één van de strategische veranderopgaves en zijn de KPI’s organisatiebreed belegd. “Duurzaamheid versterkt passende zorg en is win-win”, aldus bestuursvoorzitter Henk Snapper en green team-coördinator Elise Vliem.

Over duurzaamheid

Maatschappelijk verantwoord zorg aanbieden

Bij het thema duurzaamheid in de context van gezondheidszorg kun je denken aan uiteenlopende zaken. Tegengaan van verspilling in de zorg, omgaan met medisch afval, energieneutraal bouwen, levensbestendig wonen, flexibel en dus toekomstbestendig zorgvastgoed, duurzaam personeelsbeleid, duurzame voeding en ‘healing environment’ zijn ontwikkelingen die geassocieerd worden met duurzaamheid in de gezondheidszorg.

Lees meer

Al deze vormen van duurzaamheid zijn te scharen onder de term maatschappelijk verantwoord ondernemen. Verbeteringen op het gebied van duurzaamheid in deze brede betekenis van het woord leiden niet alleen tot kostenbesparingen, maar ook tot meer kwaliteit van zorg en dus tevredenheid onder cliënten en medewerkers.

Verspilling in de gezondheidszorg

Alleen al door verspilling tegen te gaan, verbetert een zorgorganisatie haar duurzaamheid, realiseert besparingen en bevordert het welzijn van haar cliënten. Een belangrijk onderwerp is medicatie. In ieder medicijnkastje bevindt zich wel een bijna volle tube zalf of halfvolle pillenstrip die daar vaak blijft liggen tot de houdbaarheidsdatum ruim overschreden is. Begin 2017 bleek uit onderzoek van de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen en apothekersorganisatie KPMG voor Omroep Max dat huisartsen en apotheken overgebleven medicatie soms ter beschikking stellen aan patiënten met een krappe portemonnee. Ook overbehandeling, onnodige röntgenfoto’s en mri-scans vormen een bron van verspilling en ongewenste belasting van de patiënt of cliënt.

Duurzame afvalverwerking

Zorginstellingen, laboratoria en apotheken produceren grote hoeveelheden afval. Deels is dat gevaarlijk afval oftewel specifiek ziekenhuisafval (sza) dat alleen door vergunninghouders mag worden beheerd. Ook voor het als afval de zorginstelling verlaat, is het werken met gevaarlijke stoffen een belangrijk aspect van duurzame bedrijfsvoering. Verder worden in zorginstellingen natuurlijk grote hoeveelheden wegwerpmateriaal gebruikt; denk alleen al aan incontinentiemateriaal. Verschillende bedrijven hebben zich gespecialiseerd in de duurzame verwerking van dat afval.

Duurzaam (ver)bouwen

In 2020 moeten alle lidstaten van de Europese Unie eisen geformuleerd hebben voor het energiegebruik van nieuwe gebouwen. Met het oog daarop heeft SBRCURnet, het kennisnetwerk voor de bouw, de nZEB-tool om een nearly Zero Energy Building te realiseren. Ook zorginstellingen, die doordat ze 24/7 in bedrijf zijn veel energie gebruiken, zullen aan deze eisen moeten voldoen. Begin dit jaar bracht de Technische Universiteit Eindhoven een rapport uit over het project nZEB Hospital Buildings dat zij samen met Royal HaskoningDHV uitvoert. Als de energieprijzen stijgen, gaat duurzaamheid bovendien hand in hand met een directe besparing in de kosten. Bij nieuwbouw en renovatie zijn vele mogelijkheden voorhanden. Verschillende partijen bieden ondersteuning en advies. Zo heeft stichting Urgenda verschillende initiatieven ontwikkeld om de zorg te verduurzamen. Het Kenniscentrum Wonen-Zorg van Aedes-Actiz heeft het programma Duurzaam Thuis ontwikkeld om renovaties te bevorderen die een woning tegelijkertijd energieneutraal als levensbestendig maken. Het Milieuplatform Zorg, branchevereniging van intramurale zorginstellingen voor kennisuitwisselingen en kennisopbouw voor een duurzame bedrijfsvoering, stelt een tool ter beschikking om te meten hoe goed een zorginstelling scoort op duurzaamheid: de milieuthermometer. Ook stichting Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen, heeft twee tools ontwikkeld voor het meten van duurzaamheid: MVO-balans (gratis) en de Milieubarometer (gratis proefjaar). Daarnaast zijn er adviesbureaus die zich gespecialiseerd hebben in verduurzaming van zorgvastgoed.

Duurzame bedrijfsvoering

De stichting MVO Nederland heeft als missie bedrijven en organisaties te inspireren om samen ‘klimaatneutrale, circulaire en inclusieve bedrijfsmodellen’ te realiseren. De stichting heeft een apart netwerk voor de zorg MVO Netwerk Zorg dat met bijeenkomsten, een kennisdossier en allerlei andere initiatieven de sector helpt bij duurzaamheid.

Duurzaam personeelsbeleid

De personeelstekorten in de zorg versterken het belang van duurzaam personeelsbeleid. De brancheorganisaties besteden hier dan ook aandacht aan. Zo biedt Actiz haar leden de hr-tool Seniorkracht voor duurzaam inzetbaarheidbeleid en organiseerde de VGN verschillende webinars voor strategisch personeelsbeleid. Ook de CNV draagt haar steentje bij met haar initiatief Sterk in je werk, zorg voor jezelf.

Duurzame voeding

Stichting Diverzio is een van de partners van MVO Nederland Netwerk Zorg en bevordert de inkoop van duurzaam geproduceerd eten en drinken in de sectoren zorg en welzijn, overheid en onderwijs. Ook is er tegenwoordig veel aandacht voor het tegengaan van voedselverspilling. Een van de voorlopers op dit gebied is de Maartenskliniek.

Uitgelicht congres

Wendbaar projectmanagement in complexe omgevingen